Een Amersfoortse misbruikzaak uit 1986 kreeg deze week veel aandacht (RD 4-10 en 5-10). Er is door velen afschuw uitgesproken over deze zaak. Ook in de gereformeerde gezindte wordt er veel gesproken over seksueel misbruik. Totdat seksueel misbruik zich opdringt in onze binnenste kring.

Anno 2016 valt er niet te ontkennen dat seksueel misbruik bestaat. Berichten zoals die van deze week maken voorgoed een einde aan alle onschuld. Decennia terug was dit anders. Ik denk aan een ouder echtpaar dat me eens eerlijk vertelde niet geloofd te hebben dat seksueel misbruik dertig jaar geleden bestond. Inmiddels weten ze wel anders.

Het is dus onbetwist: seksueel misbruik bestaat. Laten we nu een stap verder gaan. Wat nu als er seksueel misbruik naar buiten komt in úw familie- of vriendenkring? Wat als zowel de slachtoffers als de daders vrienden of familieleden van u zijn? Hoe zou u reageren?

De ervaring leert helaas dat er dan vaak wordt gezwegen. Veel mensen willen er liever niet over spreken. Men doet dan, tegen beter weten in, alsof seksueel misbruikt niet bestaat.

Wanneer er seksueel misbruik naar buiten komt in een gezin of hechte gemeenschap, wordt er geschud aan de grondvesten van de vermeende veiligheid. Alles is er daarom op gericht om deze vermeende veiligheid zo snel mogelijk weer te herstellen. Dit kan het meest gemakkelijk door te ontkennen dat het seksueel misbruik heeft plaatsgevonden.

Wat je ook vaak ziet, is dat men de onveilige situatie zo snel mogelijk definitief achter zich wil laten. Er wordt weliswaar erkend dat er misbruik heeft plaatsgevonden en dat het fout was, maar daarna moet het direct worden afgesloten. Er wordt door niemand meer over gesproken.

Beide opties lijken als resultaat te hebben dat iedereen snel weer verder kan in het leven en dat de veiligheid is hersteld.

In de dagelijkse praktijk kom ik hier tientallen voorbeeld van tegen. Situaties waarin er bijvoorbeeld door een moeder op snelle vergeving wordt aangedrongen, zodat het gezin verder kan. Of situaties waarin er door de hele familie wordt gezwegen over het misbruik van meerdere nichtjes. Soms wordt het misbruik zelfs stelselmatig ontkend, of is het na één keer praten definitief onbespreekbaar geworden.

Maar wat is er verkeerd aan om seksueel misbruik achter je te willen laten? Dat is toch begrijpelijk? Het is inderdaad begrijpelijk om deze pijnlijke gebeurtenis af te willen sluiten. Maar let goed op: door te zwijgen, zal het slachtoffer het kind van de rekening zijn.

De gevolgen van seksueel misbruik zijn voor een slachtoffer diep ingrijpend. Seksueel misbruik raakt het diepste zijn van een persoon. Dat heeft gevolgen voor het hele leven. Ieder slachtoffer van seksueel misbruik zal dit beamen.

Door als omgeving massaal te zwijgen over het seksueel misbruik is het voor het slachtoffer vele malen moeilijker om de weg van herstel in te treden. Het slacht­offer heeft meeleven, steun en erkenning van het onrecht en de gevolgen ervan nodig vanuit zijn of haar directe omgeving. Wanneer de omgeving dit biedt, betekent dit een wereld van verschil voor de verwerking van de traumatische gebeurtenissen en voor herstel van het slachtoffer.

We hebben in de gereformeerde gezindte al veel stappen gezet in het bespreekbaar maken van seksueel misbruik. Het is mijn diepe wens dat nu ook breed wordt erkend dat het noodzakelijk is om te spreken over misbruik als het voorkomt in onze binnenste kring.

Er is nog veel te winnen voor slachtoffers van seksueel misbruik. Iedereen kan in zijn of haar omgeving een verandering bewerkstelligen door verzwegen seksueel misbruik en onrecht te erkennen en het slachtoffer te steunen. Slachtoffer van seksueel misbruik is al genoeg onrecht aangedaan.

De auteur is als projectleider actief voor het 
reformatorisch meldpunt voor seksueel misbruik. 

>>ikmeldhet.nl