Bij het lezen van dit bericht moest ik even zuchten. „Het leven laat zich niet altijd plannen”, is het argument van de NVOG. Het verschuiven van de leeftijdsgrens vergroot de keuzemogelijkheden voor vrouwen en stellen om hun kinderwens toch in vervulling te zien gaan. Door dit als motivatie te gebruiken, draagt de NVOG juist met dit advies bij aan de ‘planbaarheid’ van het leven.

Voor echtparen die geen kinderen kunnen krijgen, is ivf vaak de laatste kans. Het is begrijpelijk dat mensen geneigd zijn om die met beide handen aan te grijpen. Wat vaak onderbelicht blijft, is dat ivf veel van mensen vraagt, zowel fysiek als mentaal. De verschillende onderdelen van de ingreep kunnen pijnlijk en vervelend zijn, zoals de hormoonbehandeling en de punctie waarmee eicellen uit de eierstokken worden gehaald.

Bovendien heeft ivf ethisch gezien bezwaarlijke kanten. In de regel worden er meerdere embryo’s gevormd, waarvan er één of twee worden geselecteerd. Het gaat om de ‘beste’ exemplaren. De ‘mindere’ embryo’s worden vernietigd. De waarde van het menselijk leven is hiermee in het geding. Het voorstel van de NVOG gaat deels over ivf met donoreicellen. Ook dat is ethisch bezwaarlijk: een derde gaat een rol spelen in wat een unieke relatie tussen man en vrouw zou moeten zijn, waarbinnen kinderen geboren kunnen worden.

Er zijn niet direct heel principiële argumenten aan te dragen voor een bepaalde leeftijdsgrens bij een ivf-behandeling. Wel zijn er volop maatschappelijke argumenten aan te voeren. Ook is een oproep tot bezinning op z’n plaats. Is dit de kant die we als samenleving op willen? Hoeveel ruimte willen we geven aan de planbaarheid en maakbaarheid van het leven? Zou het argument dat „het leven zich niet altijd laat plannen” geen aanleiding moeten zijn om ons te oefenen in de manier waarop we ons tot dat leven verhouden en te leren leven met grenzen?

Of je nu gelooft in God als Schepper van het leven of niet, iedereen voelt wel aan dat er ergens natuurlijke grenzen zijn. Het lichaam van een ‘oudere’ vrouw is niet meer goed ‘berekend’ op een zwangerschap en een geboorte. Doen we er verstandig aan om deze ‘natuurwet’ met onze menselijke techniek te ‘overrulen’? Het moet ook niet alleen om de wensen van een vrouw gaan. De belangen van het toekomstige kind verdienen aandacht. Zit een kind te wachten op een oude moeder? Bij adoptie hanteren we toch ook niet voor niets bepaalde leeftijdsgrenzen?

Hoewel een ivf-behandeling voor vrouwen boven de 43 jaar niet wordt vergoed, is de kans op hogere kosten rondom zwangerschap en geboorte wel groter. Solidariteit is binnen ons zorgstelsel een groot goed. Meer ruimte voor deze vorm van ‘wensgeneeskunde’ zet deze solidariteit onder druk.

Tot slot het argument dat deze leeftijdsverruiming de kans verkleint dat iemand voor een dergelijke behandeling naar het buitenland moet. Dat kan toch geen doorslaggevende reden zijn? In het buitenland gebeuren meer dingen waar je vraagtekens bij kunt zetten. Omdat er in India nieren te koop en baarmoeders te huur zijn, is dat toch geen reden om dat in Nederland ook wettelijk mogelijk te maken?

Terecht stellen de NVOG en de overheid dat in het algemeen de kansen op een gezonde zwangerschap groter zijn als de moeder en de vader jonger zijn. Verschillende voorlichtingscampagnes zijn erop gericht om vrouwen te informeren over een gezonde zwangerschap. „Een slimme meid krijgt haar kinderen op tijd.” Het is jammer dat prestatiedruk, hypotheken en studieschulden jong ouderschap in de weg zitten.

Tegelijk verdienen vrouwen die op latere leeftijd openstaan voor een zwangerschap op natuurlijke wijze volop onze steun. De samenleving is er het meest mee geholpen als we kinderen zien als een kostbaar geschenk dat ons wordt toevertrouwd en niet als gemaakt en gepland product van onszelf.

Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink, 
directeur NPV|Zorg voor het leven. Reageren? 
rubriekforum@refdag.nl