Ook bij onze oosterburen is de aanbiddingsmuziek de kerk binnengedrongen. Met als gevolg dat het aloude kerklied waar Duitsland beroemd om werd, dreigt te verworden tot een museumstuk: mooi om naar te luisteren, maar niet meer bruikbaar voor de eredienst.

Daar wil een grote groep Duitse protestanten verandering in brengen. Onder leiding van SCM Verlag –een organisatie waarin de christelijke media in Duitsland hun krachten bundelen– is daarom het ”Liederschatzprojekt” gestart. Door middel van een meditatief boek en drie cd’s worden 36 bekende liederen van dichters als Maarten Luther, Paul Gerhardt, Gerhard Tersteegen, Nikolaus Ludwig Graf von Zinzendorf en Joachim Neander voor het voetlicht gehaald.

Het boek ”Glaube, Hoffnung, Liebe” en de eerste cd (”Glaube” (SCM 097.360); 14,95 euro) zijn nu verschenen. De tweede (”Hoffnung”) en de derde (”Liebe”) cd verschijnen respectievelijk in november en januari.

In het ”Andachtsbuch” probeert journalist en theoloog Daniel Schneider de 36 geselecteerde liederen dicht bij de lezer te brengen. Niet zozeer door opnieuw de achtergrond van de dichter en het ontstaan van het lied naar voren te halen –dat is in de meeste gevallen al veelvuldig gebeurd–, maar door te kijken naar wat liederen met mensen (kunnen) doen.

Zo fantaseert hij hoe in een willekeurige dorpskerk een predikant zijn preek beëindigt met het citeren van Luthers lied ”Aus tiefer Not schrei ich zu Dir” (Psalm 130), met de aanvulling dat wie tot God schreeuwt zeker gehoord zal worden. Vervolgens schetst Schneider hoe zo’n lied en de opmerking erover landen bij drie heel verschillende kerkgangers. Een keurige vrouw van 29 die al jaren verlangt naar een teken van Gods aanwezigheid. Een betrokken gemeentelid van 53 wiens leven op z’n kop is gezet door het bericht dat zijn vrouw kanker heeft. En een 19-
jarige jongeman die normaal 
nooit naar de kerk komt en bij 
wie herinneringen aan vroeger bovenkomen. De predikant zit 
’s maandags op zijn studeerkamer en vraagt zich vertwijfeld af of hij wel het goede gezegd heeft aan het eind van zijn preek. Tot de bel gaat en de 19-jarige jongeman op de stoep staat…

Bij Luthers ”Een vaste burcht” benoemt de auteur de moeite of zelfs ergernis die je kunt ervaren als het gaat om de ferme taal die in het lied gebezigd wordt. Het ”Delf vrouw en kind’ren ’t graf” kan hij al helemaal niet over zijn lippen krijgen. Tot hij bij Psalm 46 terechtkomt, de psalm waar Luther zijn lied aan ontleende, en ontdekt hoe daar God als een vaste Burcht wordt beleden.

Zo weet Schneider ook liederen als ”Beveel gerust uw wegen”, ”Welk een Vriend is onze Jezus” en ”Dankt, dankt nu allen God” op een originele manier dichtbij te brengen.

Percussie

Op de eerste cd van het project is te horen hoe hedendaagse musici van oude kerkliederen een worshipsong weten te maken – een beetje op de manier waarop de band Sela dat in ons land doet. Niet iedereen zal gecharmeerd zijn van een uitvoering van ”Een vaste burcht” met percussie en elektrische gitaar. Maar het feit dat jonge musici teruggrijpen op de diepe en rijke teksten van bijna 500 jaar oud, dat is sterk toe te juichen.

www.das-liederschatzprojekt.de

Boekgegevens

”Glaube, Hoff­nung, Liebe. Das Liederschatz-Andachtsbuch”, Daniel Schneider; SCM-Verlag, Holzgerlingen, 2016; ISBN 978 3 417 26677 1; 173 blz.; € 14,95.