Leusink heeft vijf kinderen, maar dat belet haar niet om zich voor de ander in te zetten. Toen ze vorig jaar las over het maatjesproject ZorgSaam in Elburg, besloot ze zich op te geven.

Sinds april bezoekt ze één keer in de twee weken een 95-jarige vrouw die zelfstandig woont in een complex voor ouderen. Ze drinken samen koffie, gaan winkelen of wandelen met de rolstoel. „Het is mooi om wat voor een ander te betekenen. Ik merk dat deze mevrouw mijn bezoekjes waardeert. Voor haar is het een middagje uit.”

Het maatjesproject ZorgSaam ging vorig jaar augustus van start als een van de proefprojecten van Zorgzame Kerk (zie kader). Initiatiefnemer was het diaconaal platform Elburg. Hierin zijn diaconieën van verschillende protestantse kerken vertegenwoordigd, maar ook de burgerlijke gemeente is erbij betrokken.

Uit onderzoek bleek dat er in Elburg een toenemende vraag is naar informele zorg, verklaart coördinator Hanneke Hiscock. „De professionele zorg wordt vanwege geldgebrek steeds efficiënter. Alle franje is er af. Zorgverleners hebben weinig tot geen tijd voor een praatje of een kopje koffie. Hulpvragers zijn daarvoor afhankelijk van familie, vrienden of de kerk. Voor mensen die geen netwerk hebben, levert dit soms schrijnende situaties op.”

Rolstoel

Hulpvragers, ongeacht hun achtergrond, die behoefte hebben aan een maatje kunnen aankloppen bij ZorgSaam Elburg. Dat kan telefonisch, maar ook via de website zorgsaamelburg.nl. De meeste zorgvragers zijn ouderen, zegt Hiscock. Ze noemt het voorbeeld van een oude vrouw die onlangs is verhuisd uit Amsterdam. „Ze kent hier niemand, heeft hier geen bekenden en ze voelt zich vreselijk ongelukkig. Dan is het mooi als wij als ZorgSaam Elburg iets voor haar kunnen betekenen.”

Er zijn soms ook jongere mensen die wachten op een maatje. „Een 32-jarige man in een rolstoel gaf aan het leuk te vinden als iemand van zijn leeftijd eens bij hem langskwam voor een praatje of een wandeling. Ik vind het heel knap dat deze man zo’n hulpvraag durft te stellen. Helaas hebben wij momenteel geen jonge vrijwilliger die we aan hem kunnen koppelen.”

Inmiddels beschikt ZorgSaam over negentien vrijwilligers, van wie er vijftien zijn gekoppeld aan een hulpvrager. Alle vrijwilligers hebben een kerkelijke achtergrond. De 72-jarige Paula Ham uit ’t Harde bezoekt sinds het voorjaar een 86-jarige vrouw in haar woonplaats. Ze doen samen boodschappen of gaan ergens koffiedrinken. „De eerste keer heb ik een hele middag in een handwerkwinkel doorgebracht. Mevrouw had knopen nodig voor een pyjama en vond het heerlijk om wat rond te neuzen.”

Door haar bezoek ontlast ze de mantelzorger, de enige zoon van mevrouw. Ham merkt dat haar hulpvrager blij is met haar komst. „Als ik wegga, zwaait ze me altijd uit vanaf haar balkon. Zo leuk.”

Badkamer

Zorgmaatjes bieden sociale en/of praktische ondersteuning en verrichten geen zorghandelingen. Soms krijgt ZorgSaam Elburg de vraag om een vrijwilliger om de badkamer te soppen, zegt Hiscock. „In principe doen we dat niet. Het regelen van huishoudelijke hulp is een taak van de gemeente. Als er daar iets niet goed is geregeld, moet de gemeente dat oplossen.”

Bij praktische klussen gaat het om bijvoorbeeld gordijnen ophangen of een lamp vervangen. „Dat zijn incidentele vragen. Daar krijgen we er niet veel van. Misschien dat we aan deze vorm van hulp nog iets meer ruchtbaarheid moeten geven.”

Wat zou Hiscock kerken adviseren die overwegen een maatjesproject op te starten? „Het is ontzettend mooi en dankbaar werk. Mensen bloeien op door het bezoek van een maatje. Maar je moet je wel realiseren dat het veel tijd kost om zoiets op te zetten. Ik ben er als coördinator gemiddeld tien tot twaalf uur in de week mee bezig.”

Belangrijk voor een interkerkelijk maatjesproject is het contact met diaconieën, zegt Hiscock. „Zij spelen een grote rol bij het werk van ZorgSaam Elburg. Zij kunnen hulpvragen signaleren en gemeenteleden stimuleren om zich in te zetten als maatje.”

ZorgSaam Elburg dacht aanvankelijk dat ze de informatievoorziening naar kerken goed op orde had. „We stuurden regelmatig persberichten naar de diaconieën. Achteraf bleek dat sommige kerken geen berichten van anderen in hun kerkblad plaatsen. In de loop van de tijd hebben we meer zicht gekregen op geschikte informatiekanalen.”

De organisatie hoopt de komende jaren door te groeien naar zo’n 25 koppels. „Bij veertig zou er misschien een betaalde kracht moeten komen. Dat zit er nu nog niet in.” Financieel heeft Zorg­Saam Elburg geen problemen. „We ontvangen jaarlijks een subsidie van de gemeente en de betrokken diaconieën steunen ons met een gift.”

Met het maatjesproject hoopt Hiscock bij te dragen aan de vermindering van eenzaamheid en isolement in de regio Elburg. „Sommige verhalen van eenzame mensen raken me, bijvoorbeeld als iemand zegt dat er nooit eens iemand langskomt. Als kerk heb je de opdracht om mensen te helpen. In eigen kring, maar ook daarbuiten. Aandacht en betrokkenheid, daar draait het om.”

zorgsaamelburg.nl
----

Zorgzame Kerk

De Zorgzame Kerk, daar draaide het afgelopen vrijdag om op de Kerken en WMO-dag in Utrecht. De dag werd georganiseerd door Kerk in Actie, de diaconale organisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Met een zorgzame kerk wordt een gemeente bedoeld die hulp wil bieden aan zorgafhankelijke mensen in de eigen omgeving.

In 2014 en 2015 gingen achttien kerkelijke gemeenten, verspreid over Nederland, aan de slag met een van de vier deelthema’s van het project Zorgzame Kerk: de kerk als schakel, de kerk als knooppunt voor levensvragen, zorgmaatje en lokale belangenbehartiging. Een van de proefprojecten groeide uit tot het maatjesproject ZorgSaam Elburg.

Tijdens de studiedag blikten bezoekers terug op de achttien projecten. Sommige zijn stopgezet, andere gingen door en er kwamen nieuwe zorgzame kerken bij. „Zorgzame Kerk is een levende beweging geworden. Een samen optrekken van betrokken en zorgzame gemeenten en diaconieën die binnen hun eigen context nieuwe vormen van kerk-zijn creëren”, concludeert Kerk in Actie.

Lees ook in Digibron

ZorgSaam Elburg haalt mensen uit hun isolement : ‘Bij de professionele zorg is de franje eraf’ (Reformatorisch Dagblad, 01-10-2015)