„Historisch gezien is er niets veranderd aan de Diefdijklinie”, zegt Bastiaan Heutink, die namens het hiervoor verantwoordelijke waterschap Rivierenland projectleider is van het opknappen van de linie. „Alle militaire elementen waren al aanwezig in het landschap. Maar het was een rommeltje om te zien. Nu zijn de loopgraven, geschutplaatsen, batterijen en groepsschuilplaatsen aangepakt. Daardoor is de belevingswaarde er op vooruitgegaan.”

Tijdens de opening werd een aanval van de vijand nagespeeld, compleet met kanonschoten en geweervuur vanuit de loopgraaf aan de Meerdijk. De Gelderse gedeputeerde Meijers en heemraad Arie Bassa van waterschap Rivierenland onthulden daarna een informatiebord bij de loopgraaf. Ondanks het ‘feestje’ is het project nog niet geheel afgerond.

Veiligheid

Directe aanleiding voor het project dat twee jaar geleden begon en in totaal circa 30 miljoen euro heeft gekost, was de slechte staat van de Diefdijk. „Die voldeed niet aan de huidige veiligheidsnormen. De dijk was op sommige plekken niet stabiel genoeg. Als er echt een keer water tegenaan zou gaan drukken, bestond het gevaar op piping. Dan stroomt er water onder de dijk door, waardoor zand wordt meegevoerd en de dijk van onderaf uitgehold en ondermijnd wordt.”

De Diefdijklinie loopt van de Lek bij Everdingen, dwars door de polder, over een lengte van pakweg 23 kilometer naar de Waal bij Gorinchem. De dijk was ooit bedoeld om Zuid-Holland te beschermen tegen overstromingen in Gelderland als de dijken het daar zouden begeven. En nog steeds wordt de dijk om die reden in stand gehouden. „Je hoopt natuurlijk dat zo’n calamiteit zich nooit voordoet, maar als het wel gebeurt moet de Diefdijk op orde zijn.”

Waterlinie

Nu de dijk toch werd versterkt, besloot het waterschap tegelijkertijd de weginrichting aan te pakken, om de dijk verkeersveiliger te maken. Ook herstelde het schap een serie militaire elementen uit de beginperiode van de negentiende-eeuwse Nieuwe Hollandse Waterlinie in oude glorie. „Hierdoor werd het een bijzonder project waarbij drie provincies –Zuid-Holland, Gelderland en Utrecht– zeven gemeenten, twee wegbeheerders en de bewoners hebben samengewerkt”, zegt Heutink.

Volgens de projectleider van het waterschap zorgt de opknapbeurt van zo’n achttien militaire elementen langs of in de directe omgeving van de dijk voor een fraaie uitstraling. „De batterijopstellingen zijn opgeknapt, evenals groepsschuilplaatsen –bunkertjes– en bijvoorbeeld de loopgraaf bij Fort Asperen. Tot voor kort konden mensen de indruk krijgen dat er slordige hoopjes grond waren achtergelaten, nu zijn de versterkingen goed zichtbaar. Door goed onderhoud blijft dat ook in de toekomst zo en vormen de elementen een meerwaarde voor dit gebied.

Daarnaast is er een fietstocht langs de linie uitgezet en zijn er wandelpaden aangelegd. Informatieborden brengen bezoekers op de hoogte van de functie van de verdedigingswerken. De gemeenten en forten in de regio –Werk aan het Spoel, Everdingen, Asperen, Vuren en het Geofort– gaan hier toeristisch zeker van profiteren.”

De komende weken worden er nog de nodige reparaties aan het wegdek uitgevoerd.