De Hongaarse grondwet zegt dat een referendum geldig is als 50 procent van de kiezers eraan meedoet. De opkomst bleef zondag echter steken op 40 procent. De kiescommissie verklaarde de volksraadpleging zondagavond daarom ongeldig. Van degenen die wel hun stem uitbrachten, steunde 98 procent de regering.

De regering van premier Orban had de kiezer gevraagd ”nee” te antwoorden op de vraag: Wilt u dat de Europese Unie verplichte huisvesting van niet-Hongaren mag opleggen, zelfs zonder toestemming van het nationale parlement? Vorig jaar september besloten de EU-regeringsleiders om 160.000 migranten over de EU-landen te verdelen, vooral om Griekenland en Italië te ontlasten. Hongarije had hiervan 1294 mensen moeten opnemen.

In alle Midden-Europese bestaat er grote weerstand tegen dit plan. Omdat veel nieuwkomers moslim zijn, zien de leiders dit als een bedreiging van de christelijke cultuur. Daarnaast hebben deze landen minder ervaring met immigratie dan West-Europa. Belangrijker is echter dat de angst voor de islam in deze landen historisch diep zit. Grote delen van Midden-Europa werden tot eind zeventiende eeuw door de Ottomanen overheerst.

Hongarije heeft het verdelingsbesluit bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg ter ontbinding voorgedragen. Maar om te voorkomen dat de EU in de toekomst vaker zulke besluiten neemt, hield het een referendum om aan de onderhandelingstafel een stevig mandaat te hebben.

Voor premier Orban is de uitslag van zondag een teleurstelling. Het is zijn eerste nederlaag sinds de verkiezingen in 2006.

Toch leek de premier niet uit het veld geslagen. Hij zei de uitkomst in Brussel te gebruiken om ervoor te zorgen „dat er geen verplichting komt mensen op te nemen die we niet willen.” Orban zei ook een „wijziging van de grondwet niet uit te sluiten”, om het referendum alsnog geldig te verklaren.

Begrip voor Hongarijes vluchtelingenbeleid klonk er zondag in buurland Oostenrijk. Minister van Buitenlandse Zaken Kurz zei in gesprek met de Duitse krant Die Welt dat dit referendum er „vermoedelijk” niet zou zijn geweest als de EU zich niet had gericht op de „verdeling van vluchtelingen, maar op de bescherming van de buitengrenzen.” Kurz riep de EU ertoe op het verdelingsplan te laten vallen. Met de huidige snelheid zal de verdeling dertig jaar duren in plaats van de beoogde twee, aldus Kurz.

De belangrijkste boodschap van dit referendum gaat echter toch naar Boedapest zelf. Het achteraf geldig verklaren van een verloren referendum zal in West-Europa waarschijnlijk gekunsteld overkomen, en de toch al zwakke geloofwaardigheid van Orban verder aantasten.