Op de lage houten tafel in het traditionele restaurant in Addis Abeba staat een grote schaal met ”injera” (een soort pannenkoeken). Via de boxen klinkt Ethiopische muziek. Drie mannen, allen begin de dertig, scheuren stukjes injera af en stoppen die samen met geroosterd vlees in hun mond. Het zijn drie van de negen bloggers van collectief Zone9: vliegtuigingenieur Abel Wabella, econoom Natnael Feleke en schrijver Befeqadu Hailu.

„We wilden een platform creëren voor objectief nieuws en zo verhalen van verschillende kanten laten zien. Dat bestaat namelijk niet in Ethiopië”, zegt Feleke. Hun blog werd in 2012 gelanceerd en kreeg de naam Zone9, naar een gevangenis in de hoofdstad, die uit acht verschillende zones bestaat. „Ethiopië zelf is eigenlijk de negende zone, één grote gevangenis.” De artikelen op de website verschijnen in de nationale taal Amhaars, om zo landgenoten te informeren. „Mensen hier willen niet langer genegeerd worden. Op deze manier geven we hun een stem.”

Voor het nieuws zijn de Ethiopiërs afhankelijk van staatsmedia. „Maar iedereen weet dat dit propa­ganda is. We weten dus nauwelijks wat er in ons eigen land gebeurt.” Mensenrechtenadvocaat Alem Addisu, werkzaam bij de enige onafhankelijke mensen­rechtenorganisatie in Ethiopië, legt uit dat de democratie in het land langzaam verdwijnt.

Sinds 2009 geldt de omstreden antiterrorisme wet. „Vanwege de vage omschrijving maakt deze wet het mogelijk om iedereen die zich uitspreekt tegen de regering te vervolgen. Vooral oppositie­leden, journalisten en bloggers worden daarvan de dupe.” Volgens de organisatie Reporters Without Borders, die zich wereldwijd inzet voor journalisten in nood, zitten er binnen Afrika alleen in buurland Eritrea meer journalisten opgesloten.

En inderdaad, Zone9 wordt zwaar afgestraft. In april 2014 wordt de groep gearresteerd. De leden worden beschuldigd van „terroristische activiteiten” en „samenzwering met een terroristische organisatie.”

Achter de tralies

De bloggers worden naar het Maekelawi-politiestation gebracht. „Het bureau wordt ook wel Siberië of de martelkamer genoemd, omdat het er ijskoud en donker is en vanwege de lugubere martel­methoden”, vertelt Wabella. „Het was verschrikkelijk. We werden meerdere keren per dag ondervraagd. Soms gebruikten ze daarbij schrikdraden waarmee ze ons elektrische schokken gaven.”

Na 85 dagen worden ze gedeporteerd naar de Qilinto-gevangenis. Ze deelden hun cel met elf andere gevangenen, voornamelijk politieke tegenstanders van het regime. Er waren geen faciliteiten en ze mochten maar één keer per dag naar buiten. „Als ik het geluid van de soldatenlaarzen in de gang hoorde ,werd ik bang”, zegt Feleke. „Dan kwamen ze weer iemand ophalen voor een ondervraging. Laat het mij niet zien, laat het mij niet zijn, dacht ik alleen maar.”

De zaak wordt opgepikt door internationale mensenrechten- en persvrijheidsorganisaties. In de zomer van 2014 is de hashtag #FreeZone9Bloggers trending op Twitter. Mensen over de hele wereld twitterden foto’s van zichzelf met teksten als ”Bloggen is geen misdaad!”, en: ”Journalistiek is niet hetzelfde als terrorisme!”

Hailu zegt dat ze binnen de gevangenismuren merkten dat de aandacht voor hun zaak toenam. Hij had het gevoel dat andere gevangenen er steviger van langs kregen en dat zij werden gespaard. Soms voelde hij zich daar schuldig over. „Bij een jongen in onze cel werden bijvoorbeeld de vingernagels verwijderd tijdens een ondervraging. Het hield niet op met bloeden.”

In angst

De koffie wordt ingeschonken in kleine kopjes. De drie bloggers pakken om beurten een handje popcorn uit een mandje: dat wordt er traditioneel bij geserveerd. Bijna een jaar zijn ze vrij, maar ze realiseren zich nog vaak hoe fijn het is om tijd met vrienden door te brengen op een plek als deze. In oktober 2015 zijn ze vrijgesproken. Volgens mensenrechtenadvocaat Addisu moeten ze nog steeds oppassen. „Ze zijn misschien onschuldig verklaard, maar als ze iets doen wat de regering niet aanstaat, worden ze zo opnieuw in de bak gegooid.” Hailu geeft toe vaak bang te zijn sinds hij vrij is. „Als ik een politieagent of soldaat zie, ga ik trillen en kijk ik naar de grond om oogcontact te vermijden.”

Een maand na de vrijlating reikt het Committee for the Protection of Journalists (CJP) de International Press Freedom Award uit aan de Zone9 bloggers, om zo hun „dappere werk” te eren. Dat werk zetten ze moedig voort, al staat het op een lager pitje vanwege de veiligheidsrisico’s. „Toch willen we onze lezers blijven voorzien van betrouwbare informatie. Juist nu er zo veel gebeurt. Dus gaan we door”, zegt Feleke vastberaden. Zijn collega’s knikken instemmend.

Om veiligheidsredenen zijn sommige namen in dit artikel gefingeerd.

Dit is het laatste deel van een korte serie over de onrust in Ethiopië.