De vraag is interessant genoeg, de antwoorden zijn beslist verrassend. De Nieuwe Bijbelvertaling staat onbetwist op nummer 1, zo werd vrijdag bekend. De „belangrijkste boeken” die volgen, zijn het dagboek van Anne Frank en ”In de ban van de ring” van de Engelse fantasy-auteur J. R. R. Tolkien.

De verkiezing was onderdeel van ”2016 Jaar van het Boek”, een initiatief van Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, de Koninklijke Bibliotheek, de Leescoalitie, het Letterkundig Museum, Stichting CPNB, Stichting Lezen en Stichting Lezen & Schrijven.

Ongetwijfeld is zo’n verkiezing via internet statistisch niet helemaal waterdicht. Maar dat maakt de uitkomst niet minder opmerkelijk. Terwijl de zorgen over de doorgaande en diepgaande secularisatie van ons volk dagelijks nieuws zijn voor christelijke media, is er ineens zo’n licht­puntje. Kennelijk heeft de Bijbel onder de lezende bevolking nog waarde. Zeker als bedacht wordt dat behalve de Nieuwe Bijbelvertaling (die in 2004 uitkwam) ook diverse andere Bijbeledities –waaronder de Statenvertaling van 1637, de Herziene Statenvertaling en de Bijbel in Gewone Taal– een plek op de lijst kregen.

De conclusie is helder: de Bijbel heeft in Nederland nog steeds een plaats in menige boekenkast. Blijkbaar zitten de joods-christelijke wortels, zoals dat genoemd wordt in het politieke debat, veel dieper dan we soms vrezen.

Dit blijkt ook wel uit de reacties waarmee de stemmers hun keus motiveerden. Wim Korevaar schrijft: „Het is niet zomaar dat de Bijbel het Boek der boeken wordt genoemd. Door de loop der eeuwen is dit Boek voor miljoenen tot troost, bemoediging, versterking, wijsheid en lering geweest. En dat is nog steeds zo, over de hele wereld.”

En Ben van der Meulen noteert bij zijn keus voor de Statenbijbel: „Het eerste echt grote boek dat ik las. Het boek dat ik nog steeds niet echt uit heb. Het boek dat mij leest. Het boek dat mijn leven bepaalt.”

Emmy Zee wijst op het culturele belang van de Bijbel. „Losstaand van mijn persoonlijke levensovertuiging ben ik van mening dat de Bijbel van grote invloed is geweest op onze taal en cultuur. Veel hedendaagse Nederlandse kernwaarden voeren terug op de christelijke traditie. Spreekwoorden en zegswijzen zijn naar mijn idee een uitdrukking van kernwaarden en alledaagse wijsheden van een volk, waardoor die zowel de invloed op de cultuur als op de taal laten zien.”

De Bijbel is voor christenen het Boek der boeken. Er is geen onderzoek en geen enquête nodig om dat te bevestigen. Maar wie bedenkt hoeveel boeken er zijn die mensen óók hadden kunnen kiezen, kan niet anders dan met verwondering zien dat de Bijbel nog steeds niet verdwenen is uit het Nederlandse collectieve geheugen. En met welke intentie en vanuit welke houding de 
lezer het Boek der boeken ook openslaat: het gelezene zal nooit ledig wederkeren, zegt diezelfde Bijbel.

Het is trouwens altijd weer bijzonder om te zien dat boekhandels (en het gebeurde ook bij deze verkiezing) de Bijbel indelen in de categorie ”non-fictie”. Alle aanvallen op de historiciteit ten spijt.

Opmerkelijk is ook dat, de hele lijst overziend, de stemmers in sterke mate kozen voor realistische literatuur, die de (vaak) rauwe werkelijkheid van het bestaan tekent. Het feit dat het dagboek van Anne Frank op nummer 2 staat, maakt duidelijk dat boekenlezers niet willen vluchten uit de werkelijkheid. Ze verdringen het kwaad, de pijn en het verdriet niet door alleen maar ontspannende en verstrooiende boeken te lezen.

Maar het was dan ook geen verkiezing van het móóiste boek.

www.belangrijksteboek.nl voor de complete lijst.