De Amerikaanse promovendus werkte als missionair kerkplanter in Frankrijk. Hij promoveerde deze maand aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in het Belgische Leuven op het proefschrift ”Christian of Maghrebi Background and French Evangelical Protestant Churches: The Role of Social, Cultural and Religious Values in Conversion and Affiliation”. Magreb is de naam voor het gebied dat ruwweg Marokko, Algerije, Tunesië, Mauritanië en Libië beslaat.

Een mond vol woorden, maar de kern van zijn betoog is dat christenen met een Noordwest-Afrikaanse achtergrond vanwege hun cultuur zich niet thuis voelen in de Franse protestantse kerken.

Er is ook geen slechtere combinatie denkbaar, legt dr. Kronk uit. „Frankrijk en Algerije hebben een verleden vol conflicten, zoals ook blijkt uit de Algerijnse burgeroorlog in de vorige eeuw. Het zijn twee totaal verschillende werelden, met een eigen geschiedenis en mentaliteit. Overal hebben ex-moslims het moeilijk in Europa, maar in Frankrijk komen daar gevoelige politieke en historische factoren bij.”

Naast religieuze praktijken zijn er bepaalde sociale en culturele waarden die het gedrag bepalen, aldus dr. Kronk. „In Frankrijk is het zo dat wanneer je christen bent, je ook werkelijk Frans moet zijn. Dats betekent dat je als Fransman moet eten en drinken. Dat betekent concreet: wijn drinken en varkensvlees eten.

Iemand met een Maghrebijnse achtergrond moet deze culturele gewoonten overnemen om te laten zien dat hij echt een Frans christen is. Dat is echter onmogelijk voor een ex-moslim.”

Daarbij komt dat iemand met een Noord-Afrikaanse achtergrond sterk vanuit de gemeenschap denkt. „Hij vindt zijn identiteit in een groep en gedraagt zich als zodanig. De Franse cultuur is daarentegen erg individualistisch. Daar maak je je eigen beslissingen en je gedraagt je als individu. Dat is een probleem voor iemand met een Maghrebijnse achtergrond. Je hoort van hen: Ik kwam in de kerk en zocht naar verbinding, familie en gemeenschap, maar ik vond die niet. Niemand sprak met mij. Ik ging naar huis en zag tot de volgende zondag niemand meer. Dan gebeurt het vaak dat een dergelijk iemand de gemeente verlaat.”

Wat is de oplossing?

„Franse kerken moeten beseffen dat zij de cultuur hebben geseculariseerd en die aan de Bijbelse waarheid hebben gelijkgesteld.

Er moet ruimte zijn voor verschillende uitdrukkingsvormen in de kerk, zoals momenten in de eigen taal tijdens de eredienst. Ook zouden mensen met diverse culturele achtergronden elkaar in kleine groepen kunnen ontmoeten. Het is belangrijk dat deze mensen ook deel uitmaken van de leiding in de kerk, want het nemen van beslissingen is een zaak waarbij álle culturen betrokken moeten worden en niet alleen de Franse cultuur.”

Kronk noemt een voorbeeld van een christen uit de Magreb die een Bijbelstudiegroep wilde starten voor geloofsgenoten in het Arabisch omdat die geen Frans kenden. „Hij kreeg van de kerk geen toestemming, omdat hij hiermeer de integratie in de gemeente zou verhinderen. Men zei tegen hem: Jullie moeten Frans zijn in deze kerk. Zij zeggen hiermee feitelijk dat mensen uit Noordwest-Afrika of met een Arabisch achtergrond geen legitieme vorm van geloof hebben. Dat betekent: je moet eerst Frans spreken om gered te kunnen worden. Dat is hetzelfde als in de vroegchristelijke tijd, toen je jood moest zijn om lid van de kerk te worden.”

Zullen de kerken alarm slaan over uw dissertatie?

„Ze weten allang van het verschijnsel en hebben nu het feitenmateriaal. Voor mij is het probleem dat ik Amerikaan ben en niet de pretentie heb om het licht te laten schijnen op de Franse cultuur. Ik heb van 1995 tot 2015 geprobeerd om gemeenten te stichten in Lyon en Grenoble. Het lukte mij niet om etnische kerken te stichten, ook andere collega’s niet. Het riep bij mij teleurstelling en frustratie op. Je investeert zo veel in deze mensen om hen tot Christus te leiden en als ze in de kerk komen, verlaten ze die na een tijdje weer. De kerk kon hen niet vasthouden.

Het aantal bekeerlingen neemt erg snel toe, zowel in Frankrijk als in de Noord-Afrikaanse landen, meestal door dromen en visioenen. Het Evangelie is niet te stoppen. Veel moslims komen er dankzij de media mee in aanraking. Wie overgaat tot het christendom, wordt echter uit de eigen gemeenschap gestoten omdat hij een afvallige is. Daarom is er sprake van een dubbele tragedie: ex-moslims missen in de kerk een familie én zij worden uitgestoten uit hun eigen familie. Ze voelen zich nergens meer thuis.”