Angela Merkel was zondag in China toen haar CDU een pijnlijke nederlaag leed. De oude volkspartij moest in Mecklenburg-Voor-Pommeren de tweede plaats afstaan aan de nieuwkomers van de AfD (Alternative für Deutschland). Dat is een vernedering die ook op een paar duizend kilometer afstand heus nog wel binnenkomt.

Nu hebben alle bondskanseliers weleens te maken met regionale verkiezingen die tegenvallen. Duitsland heeft zestien deelstaten en slechts enkele daarvan stemmen op dezelfde dag. Altijd is er wel een reden om de regeringspartij een dreun te geven. Het hoort bij het vak van politicus om dit aan te kunnen Trouwens, bij de Bondsdagverkiezingen valt het vaak weer mee. Tot zover dus geen nieuws.

Wat de verkiezingen in Mecklenburg-Voor-Pommeren anders maakt, is dat nu alles draait om drie woorden: „Wir schaffen das.” Dat was de zin van kanselier Merkel waarmee ze vorig jaar zomer de vluchtelingencrisis bezwoer. Of zij dat doelbewust deed of niet, maar die woorden werden een heuse slagzin die in ons mediatijdperk eindeloos is herhaald, en nog steeds wordt herhaald. Door deze woorden werd Merkel (nationaal en internationaal) het symbool van open grenzen.

Om die drie woorden is een heftige politieke strijd ontbrand. Velen binnen Merkels eigen CDU zeggen dat er ten minste een bovengrens aan het aantal vluchtelingen moet zijn. En de massale aanrandingen zoals tijdens oudejaarsnacht in Keulen en in andere steden zijn natuurlijk koren op de molen van de AfD, die tegen immigratie is.

Vooral gevaarlijk voor Merkel is de kritiek vanuit de Beierse zusterpartij. CSU-leider Seehofer distantieert zich al een jaar lang openlijk van Merkel. Volgend jaar moeten CDU en CSU echter weer samen op campagne voor de Bondsdagverkiezingen in september. Dat wordt spannend.

Om die reden schreven veel commentatoren dat het einde van het tijdperk-Merkel nu aanstaande is. De ”Kanzlerbonus” is veranderd in een ”Kanzlermalus”, stelde Der Spiegel deze week.

De gretigheid waarmee dit wordt gezegd, lijkt soms uit een wens voort te komen. Natuurlijk, na meer dan tien jaar is het niet verkeerd om aan een ander te denken. Maar zoals zo vaak binnen partijen met een succesvolle leider is er ook binnen de CDU/CSU geen duidelijke opvolger. Bovendien geniet Merkel ondanks alle kritiek altijd nog groot vertrouwen. Ze blijft een soort moederfiguur.

Het is nog een jaar naar de Bondsdagverkiezingen. In die tijd kan er veel gebeuren. De afgelopen jaren is het einde van Merkel al heel vaak voorspeld, maar altijd bleken de commentatoren deze vrouw te hebben onderschat. Dus voorlopig is Merkel nog niet weg.