Wat houdt artikel 50 in?
De Britse bevolking koos er op 23 juni voor de Europese Unie te verlaten. Artikel 50 van het Verdrag van Lissabon beschrijft de spelregels van een uittreding:
Het onderhandelingsproces over de scheidingsvoorwaarden kan pas beginnen als het Verenigd Koninkrijk de Europese Raad van regeringsleiders formeel in kennis stelt van zijn voornemen zich terug te trekken. Vanaf dat moment gaat de klok lopen. De Europese Raad stelt vervolgens richtlijnen op, waarna de Europese Commissie een voorstel doet om de onderhandelingen te openen.
Die mogen maximaal twee jaar duren, waarna de uittreding een feit is, ongeacht of er een akkoord is. Deze termijn kan in theorie worden verlengd, mits de 27 andere lidstaten daar unaniem mee instemmen.
Naast de uittredingsvoorwaarden vormen de toekomstige (handels)betrekkingen van het Verenigd Koninkrijk met de EU een belangrijk onderdeel van de onderhandelingen. Het akkoord dat wordt gesloten moet goedkeuring krijgen van een ruime meerderheid van de 27 lidstaten en van het Europees Parlement. Als de Britten in een later stadium opnieuw EU-lid willen worden, moeten ze het volledige toetredingspad bewandelen.
Het inroepen van artikel 50 laat ondanks oproepen vanuit Europa om dit snel te doen op zich wachten. Volgens de Britse premier Theresa May gebeurt dat pas in 2017, en mogelijk pas aan het eind van dat jaar.
Het Verenigd Koninkrijk maakt geen haast, mede doordat het Britse ‘brexitministerie’ onder leiding David Davis nog bezig is medewerkers te zoeken. Ook minister voor internationale handel Liam Fox heeft moeite geschikt personeel te vinden, onder meer omdat Brussel de internationale onderhandelingen over handelsakkoorden de afgelopen tientallen jaren voerde. Ook zouden de Britten de resultaten van de Duitse en Franse verkiezingen van volgend jaar willen afwachten.
Aan Europese kant heeft EU-president Donald Tusk de Belgische diplomaat Didier Seeuws benoemd als hoofd van de ‘brexittaskforce’. Daarnaast heeft de Europese Commissie de Franse ex-minister en oud-EU-commissaris Michel Barnier aangesteld als hoofdonderhandelaar namens het dagelijks bestuur van de EU. Hun rolverdeling is nog niet geheel duidelijk. De Belgische oud-premier Guy Verhofstadt, leider van de liberale fractie in het Europees Parlement, is verkozen om de ontwikkelingen rondom het uittredingsakkoord in de gaten te houden namens het parlement.