Heiligen waren er al voordat de paus verscheen
Heiligen bestaan. Dat leert de Bijbel zonneklaar. Paulus prijst de gemeente van Kolosse omdat ze liefde heeft tot alle heiligen. De auteur van de Hebreeënbrief eindigt met de opdracht om de voorgangers en al de heiligen te groeten. De apostel Petrus stelt de heilige vrouwen ten voorbeeld omdat zij hopen op God en omdat ze op een goede manier omgaan met hun man. En de kerk van alle eeuwen belijdt de gemeenschap der heiligen. Er kan dus geen misverstand bestaan: heiligen bestaan en ze waren er al in de tijd van de Bijbel.
Dat laatste is goed om te bedenken bij de heiligverklaring door de paus van Moeder Teresa. Om een heilige te zijn, heeft men de paus niet nodig, want al voordat dit instituut binnen de Rooms-Katholieke Kerk bestond, werden er mensen heilig genoemd. Het ceremonieel dat zondag in Rome plaatshad, is dus alleen al om die reden volstrekt overbodig.
Wat beweegt de Rooms-Katholieke Kerk dan om mensen zoals de non uit Calcutta heilig te verklaren? Niet om daarmee te zeggen dat deze vrouw in de hemel is. De officiële rooms-katholieke leer zegt dat de kerk daarover niet gaat, al blijkt in de praktijk een zalig- of heiligverklaring (dat is onderscheiden) zo wel te worden beleefd.
Formeel zegt de kerk met het heilig verklaren van iemand dat deze persoon zich onderscheiden heeft door bijzondere daden. Daarbij is de regel dat ten minste twee wonderen genoemd moeten kunnen worden. Met deze uitspraak stelt de kerk de heilige tot een voorbeeld voor alle gelovigen.
Dat Moeder Teresa een voorbeeld was voor anderen, zal niemand betwisten. Zij was een vrouw die de allerarmsten van India hulp bood. Daarmee gaf zij inhoud aan de Bijbelse opdracht om hongerigen te eten en dorstigen te drinken te geven en zieken te bezoeken. Vergeleken met miljoenen andere mensen die gedreven worden door egoïsme en materialisme, was ze ”een icoon van barmhartigheid”. Al is er zeker ook kritiek op haar werk te leveren en zijn er vragen te stellen bij haar methode. Maar er is reden om te verzuchten: waren er maar meer van zulke mensen, dan zou de wereld er wellicht enigszins anders uitzien.
Dat alles is echter nog geen reden om haar heilig te verklaren. Want daarmee zegt de Rooms-Katholieke Kerk niet alleen dat deze vrouw een voorbeeld was, maar geeft ze haar ook een bijzondere status. Elke rooms-katholiek beschouwt de heiligen als een groep mensen die bij God een bijzondere plaats onder andere gezaligden heeft. Heiligen kunnen te hulp worden geroepen in situaties waarin men het moeilijk heeft. Dan kan een heilige gevraagd worden voorbede bij God te doen.
Voor dit bijgeloof is in de Bijbel geen enkele grond te vinden. De Bijbel leert dat de heiligen niet om hun eigen prestaties heilig zijn, maar alleen omdat Christus hen geheiligd heeft. Elke gelovige deelt in dat geluk. Als het gaat om deze geschonken heiligheid is er geen onderscheid tussen de ene gelovige en de andere. Het kan dus daarom niet zo zijn dat je bij ene gestorven gelovige beter om voorbede kunt vragen dan bij de andere. De Bijbel spreekt daarom ook maar van één voorbidder: Jezus Christus.