De Charloisse Lagedijk in de Rotterdamse wijk Charlois bestaat 700 jaar. Aan de dijk, op nummer 593, staat prominent de Zuiderkapel uit 1910. Eén paneel van de tentoonstelling verhaalt over de kapel. In de consistorie hangen foto’s van wederwaardigheden van de Zuiderkapelgemeenschap.

De polder Charlois ontstond na de stormvloeden van 1373, 1374 en 1375, toen de grote polder Riederwaard werd ingedijkt. De Charloisse Lagedijk vormde de buitendijk voor de nieuwe polder. De dijk werd ook wel de Smitshoeksedijk genoemd, vanwege het dorpje Smitshoek, gelegen onder de rook van Barendrecht.

De expositie in de Zuiderkapel toont de eeuwenoude functie van de dijk als waterkering, het landschap en de bedrijvigheid rond de dijk, de komst van spoorlijnen en de nieuwste functie van de dijk: schakel tussen stad, buurgemeenten en het buitengebied.

Collecteopbrengsten

De geschiedenis van de Zuiderkapel begint in 1902 met de oprichting van een hervormde Vereniging Evangelisatie De Smitshoek. Aanvankelijk komt men samen in een schuur. Maar algauw wordt de noodzaak van een eigen kerk gevoeld. Op 5 september 1910 is de ingebruikname van de nieuwe Zuiderkapel een feit. Het kerkje telt 60 zitplaatsen, later uitgebreid tot 143. In de kapel, de ”kathedraal van Smitshoek” genoemd, gaan vanaf het begin allerlei voorgangers voor.

Vanaf juni 1914 tot april 1915 preekt ds. J. P. Paauwe elf keer in de Zuiderkapel. Paauwe is in 1872 geboren aan de Charloisse Lagendijk, als zoon van een vlasboer. Hij krijgt landelijke bekendheid als hij in 1914 als hervormd predikant wordt geschorst en afgezet. Zijn populariteit blijkt uit de collecteopbrengsten van de diensten in de Zuiderkapel waarin hij voorgaat: die zijn opvallend hoog. In 1915 ontvangt ds. Paauwe honderd gulden traktement, waarschijnlijk voor 1914 en 1915 samen.

Vanaf 1970 gaat ds. J. J. Poort regelmatig voor in de Zuiderkapel. De kapel fungeert volgens hem als een ”spelonk van Adullam”, een plek voor mensen die lijden aan de kerk. De kapel wordt in die tijd ook wel de Poortkerk genoemd. Bij zijn 30-jarig ambtsjubileum in 1984 krijgt ds. Poort van de Zuiderkerkgemeenschap een nieuwe toga.

Zwarte bladzijde

Van 1951 tot 1995 is Nico de Wit het gezicht van de Zuiderkapel. Hij woont aan de dijk, vervult het kosterschap, is voorzitter van de Zuiderkerkgemeenschap en leidt ook wel diensten als er geen voorganger gevonden kan worden. De kapel wordt het ”witte kerkje van Nico de Wit”.

Dochter Nel moet vader De Wit weleens helpen met de kosterswerkzaamheden, waarna ze met haar broer kerkje gaat spelen. „Hij achter het orgel en ik op de preekstoel.” In 1972 vraagt ds. Poort een zegen over het huwelijk van Nel de Wit en Edo van Baalen. Maar de bruid blijft voor de Zuiderkapelgemeenschap gewoon Nel de Wit heten. Als vader Nico in 2003 overlijdt, neemt de vrouw de kosterswerkzaamheden over. De Wit is momenteel voorzitter van het bestuur van de Zuiderkerkgemeenschap.

De Hervormde Evangelisatie wordt in 1984 omgevormd tot Vereniging Zuiderkapelgemeenschap. Tot 1989 valt die onder verantwoordelijkheid van de hervormde gemeente van Rotterdam-Zuid. In dat jaar snijdt de hervormde gemeente de band met de gemeenschap door. Ds. Poort, die zeventien jaar diensten leidde in de Zuiderkapel, gaat er niet langer voor. De Wit noemt het een zwarte bladzijde in de geschiedenis.

In 1998 wordt de Vereniging Zuiderkapelgemeenschap een kerkgenootschap. Net als vóór 1989 gaan in de zondagse diensten predikanten en voorgangers uit allerlei richtingen voor. Op het preekrooster prijken ook de namen van Gereformeerde Bondspredikanten als ds. C. M. van Loon en ds. M. M. van Campen.

De tentoonstelling ”700 jaar geschiedenis van de Charloisse Lagedijk” loopt tot 17 september.