Gabon heeft maar weinig inwoners: 1,8 miljoen. Toch is het vanwege de aanwezigheid van oliebronnen geen onbeduidend landje: het is de derde olieproducent van Afrika. Lange tijd was er sprake van nauwe samenwerking op politiek en militair gebied met de oude kolonisator Frankrijk. De Fransen kregen in ruil daarvoor ruimhartige toegang tot de oliebronnen. Het was de zogenoemde Francafrique in optima forma.

Niet minder dan vier decennia lang, van 1967 tot 2009, zwaaide de vader van de nu herkozen president, Omar Bongo, de scepter over het land. Na diens dood, in 2009, nam zijn zoon Ali Bongo het stokje over. Onder het bewind van zijn vader was hij al een belangrijke figuur en bezette onder meer de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie.

Ali werd in 2009 na democratische verkiezingen verkozen, hoewel de uitslag op heftig protest kon rekenen. Nu de kiescommissie bekendmaakte dat hij de verkiezingen van zaterdag weer (nipt, met 5594 stemmen verschil) had gewonnen, sloeg de vlam in de pan. In de hoofdstad gingen duizenden betogers de straat op, die slaags raakten met de oproerpolitie. Er vielen doden en gewonden. Veiligheidsdiensten arresteerden gisteren zo’n 1200 man.

In een toespraak verklaarde Bongo dat „democratie niet goed functioneert met een aanval op het parlement.” Hij doelde daarmee op het feit dat betogers woensdagavond het parlementsgebouw in brand staken.

Het was een subtiele steek onder water, want de betogers verwijten Bongo nu juist dat hij een loopje neemt met de democratie. Volgens de oppositie is er met de uitslagen van de verkiezingen geknoeid. Donderdag viel de presidentiële garde intussen het hoofdkantoor van de partij van oppositieleider Jean Ping aan.

Duidelijk is dat Gabon een democratie met mitsen en maren is. Er bestaat geen limiet aan het aantal termijnen van de president, en de winnaar hoeft geen absolute meerderheid te vergaren. Het was vader Bongo die in 2003 bepalingen uit 1997 over termijnen en verkiezingen in meerdere rondes terugdraaide.

De democratie in Gabon staat wel te boek als „competitief autoritarisme.” Daarbij worden democratische instituties gezien als legitieme middelen om macht te vergaren. Afrika is de afgelopen decennia in rap tempo gedemocratiseerd, maar dat betekent in veel gevallen nog geen algehele vrijheid.