De Syrische oorlog begon als een gewapende opstand en protesten van diverse groepen onder de bevolking van Syrië. De regering van president Bashar al-Assad reageerde met harde hand om het verzet neer te slaan.

Naarmate het verzet zich uitbreidde, groeide ook het aantal groeperingen dat aan de gewapende strijd deelnam. Aanvankelijk leken de rebellenbewegingen verenigd in hun voornemen om het Syrische regime ten val te brengen. Maar al snel vormden zich gelegenheidscoalities en begonnen partijen ook elkaar te bevechten.

De eerste internationale bemoeienis kwam met de inzet van Libanese Hezbollahstrijders, gesteund door Iran. Mede dankzij hen wist het verzwakte Syrische leger zich staande te houden.

De opkomst van Islamitische Staat (IS) betekende een belangrijk keerpunt in de Syrische oorlog. De beweging kwam voort uit al-Qaida, maar ging na een machtsstrijd zelfstandig verder en bestrijdt aan al-Qaida gelieerde groeperingen inmiddels ook regelmatig.

Internationale spelers

Door de opmars van IS in Irak en Syrië begonnen ook meer internationale spelers zich met het conflict te bemoeien. Een door de Verenigde Staten geleide coalitie bombardeert IS-doelen in Irak en Syrië, maar steunt tegelijkertijd ook rebellenbewegingen die tegen het Syrische regeringsleger vechten.

Rusland is vanouds een bondgenoot van Syrië. Moskou voert al geruime tijd luchtaanvallen op tegenstanders van president Assad uit. Officieel heet het dat „IS-doelen” worden getroffen, maar in de praktijk gaat het vaak om andere groeperingen. Inmiddels hebben de Verenigde Staten en Rusland afspraken gemaakt over meer coördinatie van hun gevechtsacties. Zelfs Turkije zoekt nu weer toenadering tot Rusland, wat lange tijd ondenkbaar was.

Een extra complicerende factor vormen de Koerden. Zij riepen kort na het begin van de oorlog in het noorden van Syrië een autonoom gebied uit. Tot groot ongenoegen van Turkije. Na een aantal aanslagen dat aan IS wordt toegeschreven, mengde Turkije zich in het conflict. Officieel om IS-doelen aan te vallen. Maar in de praktijk greep Ankara de ontwikkelingen vooral aan om Koerdische strijders te bevechten.

Na een bloedige aanslag op een Turkse bruiloft heeft Turkije nu ook grondtroepen en tanks naar Syrië gestuurd. Zij vallen daar door Koerden gedomineerde bewegingen als YPG en Syrische Democratische Krachten aan die door de Verenigde Staten worden gesteund in hun strijd tegen IS en Assad. Zo voeren twee NAVO-bondgenoten in feite op afstand strijd tegen elkaar. Washington heeft Turkije al ernstig gemaand zijn troepen uit Syrië terug te trekken.

Het Turkse leger en milities van de Koerdische YPG in Syrië hebben overigens dinsdag tegenstrijdige verklaringen afgelegd over een staakt-het-vuren dat zou zijn bereikt. Het Koerdische persbureau Firat meldde op basis van „militaire bronnen in de regio” dat er een bestand was ingegaan. Het Turkse leger ontkende kort daarna dat er een wapenstilstand was gesloten. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde daarbij dat „alle operaties in Syrië doorgaan tot de dreiging voor Turkije weg is.”

Turkije en zijn medestanders onder de rebellengroepen in Noord-Syrië zijn de laatste dagen rond Jarablus en Manbij in hevige gevechten verwikkeld geraakt met de YPG. Turkije eiste dat de YPG zich terugtrekt achter de rivier de Eufraat en kreeg de VS, de belangrijkste steunpilaar van de Koerdische strijdgroep, aan zijn kant. Volgens het Pentagon heeft de YPG inmiddels „grotendeels” gehoor gegeven aan de eis, maar Turkije spreekt dat tegen.

De belangrijkste woordvoerder van IS, Abu Mohamed al-Adnani, is intussen omgekomen in het noorden van Syrië. Dat heeft het aan IS gelieerde persbureau Amaq dinsdag bekendgemaakt. Al-Adnani kwam om het leven in de provincie Aleppo.

Amerikaanse defensiefunctionarissen verklaarden dinsdag dat het Amerikaanse leger een luchtaanval had uitgevoerd op de stad al-Bab in de provincie Aleppo en dat het doel een hoge leider van IS was.