„Het virus verspreidt zich razendsnel, ook in onze buurlanden”, zegt H. T. Arts van de in Staphorst en Deurne gevestigde dierenartsenpraktijk Farm Arts. De ziekte treft alle groepen, aldus Arts, waaronder wilde konijnen, proefdieren en tentoonstellingsfokdieren. „Als de ziekte opduikt, gaat 90 procent dood. Er is geen medicijn tegen, alleen enting.”

Het virus VHS-2, ook bekend als RHDV2, heeft zich in 2010 ontwikkeld en is vanuit Frankrijk en Australië in 2015 in Nederland beland. De verspreiding van het virus naar Europa heeft sindsdien al geleid tot een afname van 70 procent van de Nederlandse wildekonijnenpopulatie. Die begon eindelijk weer op peil te komen na de uitdunning door een andere virusziekte.

Het VHS-2-virus veroorzaakt pijnlijke inwendige bloedingen die het dier meestal binnen enkele dagen doden, soms zelfs binnen een halfuur.

Farm Arts is een van de praktijken die het vaccin verstrekken waardoor het virus wordt tegengehouden. De kosten, die flink kunnen oplopen, komen voor rekening van de konijnenhouder. Voor veel fokkers was dat reden om een flink aantal konijnen weg te doen voor de slacht, meldde het Friesch Dagblad dinsdag.

Duinstreek

Toch wordt er veel ingeënt: reeds 50.000 voedsters voor de vleeskonijnenhouderij zijn gevaccineerd, en de campagne voor de tentoonstellingsdieren is volop aan de gang, vertelt Arts. Voor tentoonstellingskonijnen is enting verplicht, voor andere groepen niet, hoewel heel wat particulieren hun konijn laten inenten.

Meer dode konijnen

Mark Kras is een van de zes boswachters van Staatsbosbeheer Hollands Duin. Dit is een konijnenrijk natuurbeheersgebied dat grotendeels bestaat uit de duinstreek tussen Wassenaar en de grens met provincie Noord-Holland.

Hij ziet meer dode konijnen dan anders, maar nog niet veel. „Misschien vijftien tot twintig dieren tegen anders tien. Mogelijk komt het door deze nieuwe variant.”

Nauwkeuriger gegevens zijn pas op lange termijn beschikbaar door de jaarlijkse tellingen, in het voorjaar en het najaar. Kras: „Het is niet te hopen dat 90 procent van de populatie eraan zou gaan. Dan zou het ecosysteem instorten.”

Konijnen zijn namelijk van groot belang als „duinvormer”, zegt Kras. „Door grazen en graven houden ze de dynamiek in stand. Zo profiteren zandhagedissen en parelmoervlinders van de open plekjes die konijnen maken en broeden tapuiten en bergeenden in oude konijnenholen.”

Grote grazers

Op den duur herstelt de konijnenpopulatie zich van een epidemie doordat steeds meer dieren resistent worden tegen het virus, maar daar gaan jaren overheen. „Ook de natuur herstelt zich dan, aldus Kras, „maar het gaat makkelijker als je grote grazers inzet, zoals Schotse hooglanders en koniks.”

Dat is in het verleden ook gebeurd, maar doordat die dieren veel grover werken, kunnen ze de konijnen niet volledig vervangen. „Je kunt een maaimachine ook niet gebruiken voor je nagels.” Het vervelendste vindt Kras de ziekte voor de konijnenhouders. „Vooral kinderen hebben vaak een emotionele band met hun konijn.”

Schoeisel verwisselen

Wat kunnen particulieren doen om de ziekte bij hun huisdier te voorkomen? „Overbrenging van het virus door muggen kun je niet tegenhouden”, zegt Arts, „maar schoon werken en tussen natuurwandeling en konijnenhok schoeisel verwisselen kan helpen besmetting te voorkomen. En pluk liever ook geen gras van plekken waar wilde konijnen voorkomen.”