Plaats van handeling is het eilandje Ventotene, ten westen van Napels aan de westkust van Italië. Het is een symbolische plek: politicus Altiero Spinelli werd er door de fascisten gevangen gehouden. Hij schreef er - bij gebrek aan papier op vloeitjes - het Manifest van Ventotene.

In het beroemde document pleiten Spinelli en medeschrijver Ernesto Rossi voor een verenigd Europa. Oorlog is geen optie meer als heel Europa opgaat in één federale staat, zo luidde de hoofdgedachte.

De bijeenkomst van de drie leiders dient als voorbereiding voor de EU-top in Bratislava op 16 september. Die staat in het teken van de toekomst van de Europese Unie zonder het Verenigd Koninkrijk, dat dan ook niet is uitgenodigd. EU-president Donald Tusk en de 27 regeringsleiders en staatshoofden buigen zich dan over mogelijke hervormingen.

Tusk wil goed beslagen ten ijs komen en hoopt voor die tijd alle leiders te hebben gesproken. Zijn ronde door Europa is inmiddels begonnen. Hij is donderdagavond op bezoek bij Merkel voor een werkdiner. Voor de bijeenkomst op Ventotene heeft hij geen uitnodiging ontvangen.