Gabriel reageerde op uitlatingen van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu. Die had in een interview gedreigd dat Turkije het vluchtelingenakkoord met de Europese Unie opblaast als Europa niet uiterlijk in oktober de visumplicht voor Turken opheft.

Over het reizen zonder visum bestaan in Europa grote twijfels. Critici zijn onder meer bezorgd over de veiligheid. Bovendien zien veel Europese politici met argusogen aan hoe rigoureus de Turkse president Erdogan sinds de mislukte staatsgreep van vorige maand afrekent met tegenstanders.

De Duitse minister en leider van coalitiepartij SPD liet er geen misverstand over bestaan dat Turkije wat hem betreft op de verkeerde weg is en kwam met een tegenwaarschuwing: „Een land dat zich voorneemt de doodstraf weer in te voeren, verwijdert zich zo drastisch van Europa, dat daarmee alle toetredingsonderhandelingen uiteindelijk overbodig worden.” Erdogan zei in de nasleep van de couppoging dat het Turkse volk de doodstraf terug wil.

Europa heeft in maart met Turkije afgesproken alle vluchtelingen terug te sturen die met bootjes de oversteek maken naar de Griekse eilanden. In ruil voor de Turkse hulp is onder meer afgesproken dat Turken op termijn zonder visum naar de EU mogen reizen, mits het land aan alle voorwaarden voldoet.

De Europese Commissie herhaalde maandag dat niet aan de voorwaarden wordt getornd. Brussel verleent steun en expertise aan Turkije om ze te vervullen, zei een woordvoerster. In juni was aan een handvol van de 72 voorwaarden niet voldaan, waaronder aanpassing van antiterreurwetten. De volgende voortgangsrapportage komt in september. Wanneer de visumplicht wordt afgeschaft, hangt af van Turkije, de lidstaten en het Europees Parlement, aldus de zegsvrouw. Het succes van de vluchtelingendeal is volgens commissievoorzitter Jean-Claude Juncker „fragiel”.