Vragen om een second opinion zou geen taboe moeten zijn. Daarom maakte het Erasmus MC Ianker Instituut met Stichting DUOS, die in 35 ziekenhuizen de kennis van prostaat-, blaas- en zaadbalkanker up-to-date houdt en studies doet, een voorlichtingsfilm. Internist-oncoloog en DUOS-voorzitter De Wit hoopt op bewustwording van de mogelijkheden voor een ­second opinion en voor behandelingen in specialistische centra die een algemeen ziekenhuis niet biedt.

Hoe gebruikelijk is het om een second opinion te vragen?

„In ons vakgebied, kankergeneeskunde met medicijnen, komen weinig mensen met die vraag. Sommige collega’s leggen contact met een andere arts, maar er zijn er genoeg die dat niet doen. Als je dokter zegt dat er geen vervolgbehandeling is en de patiënt laat het erbij zitten, gebeurt er niets.”

Wat als een patiënt twee artsen treft die allebei net niet op de hoogte zijn van die ene potentieel levensreddende studie?

„Dat is moeilijk, ja. Er is een paar kankercentra in Nederland. Daar is veel kennis, dus daar zit je wel goed. Maar ik vind dat je als patiënt ook gewoon tegen je dokter moet kunnen zeggen: ik vind u heel aardig, maar ik wil zekerheid hebben dat u veel ervaring hebt op dit gebied. Anders vraag ik om een tweede mening. Dat is een moeilijke vraag, maar wel een eerlijke. Een dokter kan best informeren bij iemand met meer expertise. Hij hoeft je niet eens direct door te verwijzen.”

Is het niet gek dat de patiënt op deze manier verantwoordelijk is voor zijn eigen behandeling?

„Ja. Artsen zouden daarom meer naar elkaar moeten verwijzen. Maar er blijft een bepaalde marktwerking in de zorg. Als je een patiënt naar een ander ziekenhuis verwijst, ben je hem kwijt. Er zijn zeker altruïstische dokters voor wie het wel en wee van de patiënt het grootste belang is, maar er zijn ook specialisten die per definitie zeggen: je zit hier goed.

Mijns inziens zijn er twee oplossingen. Ten eerste, krachtige patiëntenverenigingen. Verenigingen voor blaas-, zaadbal- en prostaatkanker doen veel te weinig. Daarnaast hoop ik dat we in de toekomst meer samenwerken met zorg­verzekeraars. Die zijn begonnen paal en perk gaan stellen aan behandelingen die algemene ziekenhuizen uitvoeren. Zij vragen ons of het verstandig is dat ziekenhuis x zaadbalkanker behandelt.”

Denkt u dat er nu mensen onnodig of te vroeg sterven doordat ze niet om een second opinion vragen?

„Dat valt wel mee. Veelvoorkomende kankers kunnen heel goed in een algemeen ziekenhuis worden behandeld. Maar complexere kankers als blaas- of zaadbal­kanker, of kankers waar veel nieuwe ontwikkelingen gaande zijn, zoals prostaatkanker, zouden wat mij betreft in een beperkt aantal ziekenhuizen in Nederland behandeld moeten worden. Er is maar een handjevol mensen in Nederland dat de meest actuele kennis bezit.”