De pizza smaakte uitstekend. En dus bestelden twee 14-jarige jongens uit Tilburg vorige week zaterdag een tweede exemplaar. Daarmee liepen ze tegen de lamp. Hun eerste rijk belegde deegplak hadden ze met een vervalst biljet van 50 euro betaald. Toen ze dat kunstje wilden herhalen, werden ze in de kraag gevat, want de bezorger had de fraude ontdekt toen hij eenmaal in de pizzeria terug was. Bij de tweede bestelling schakelde hij de politie in.

Het afgelopen halfjaar werden in Nederland 26.000 valse biljetten onderschept. Het ging voornamelijk om briefjes van 50 en 20 euro, zo bleek gisteren uit de halfjaarlijkse valsgeldupdate van de Europese Centrale Bank en De Nederlandsche Bank.

In de tweede helft van 2015 werden nog 30.000 vervalste biljetten gesignaleerd; in de eerste helft van dat jaar nog 37.000. Detailhandel Nederland ziet twee oorzaken voor de snelle daling: de groei van het aantal pintransacties en de goede samenwerking tussen detailhandel, politie en justitie.

Detailhandel Nederland vertegenwoordigt 101.000 winkeliers. De sector heeft een omzet van 98 miljard euro en biedt werk aan 781.000 mensen. En die worden soms bedrogen. Klanten bieden dan met een stalen gezicht een biljet aan dat nep is. Dat kan argeloosheid zijn, maar ook moedwillig bedrog.

Tijdrovend

Bij veel winkeliers staat inmiddels een detectieapparaatje naast de kassa, dat de vervalste exemplaren er zo uitvist. Winkeliers die de controle nog met het blote oog uitvoeren, letten op het watermerk, de voelbare inkt en het hologram dat zichtbaar wordt als ze het biljet tegen het licht houden. „Tijdrovend om dat bij elk biljet te doen”, zegt Michel van Bommel van de detailhandelorganisatie. Daarom zijn detectoren een uitkomst. „Of ze honderd procent van de vervalsingen ertussenuit halen, weet ik niet.”

Winkeliers stimuleren klanten ook te pinnen. Daardoor is er minder kasgeld in omloop en daalt het aantal vervalste biljetten dat winkeliers incasseren. Meer dan de helft van de betalingen in de detailhandel loopt inmiddels via pinapparaten, mobieltjes of via contactloos betalen. Het gaat om 3,3 miljard transacties per jaar.

Of de vervalste biljetten die er nog zijn in het binnen- of buitenland worden vervaardigd, kan Van Bommel niet zeggen. „We zien gelukkig een dalende lijn, maar blijkbaar is valsmunterij nog steeds lucratief. Daarmee blijft het een hardnekkig probleem, waarvan zowel winkelier als consument de dupe wordt.”

Vals geld is niets waard, dus een winkelier hoeft er niet mee bij de bank aan te kloppen. „Hij kan zich ervoor verzekeren, maar maakt daarmee extra kosten. Daarom moet een winkelier zelf voor goed detectiemateriaal zorgen en deze ook up-to-date houden. Daarnaast moet de winkelier altijd goed blijven controleren. Waakzaamheid is het devies.”

Detailhandel Nederland is blij met het nieuwe biljet van 50 euro dat onlangs is gepresenteerd. Het komt in april 2017 op de markt en is moeilijker na te maken. Naar verwachting zal de hoeveelheid vals geld daardoor verder afnemen. „Maar we blijven het elektronisch betalen stimuleren.”