Bij het schrijven is het goed om je in de lezer te verplaatsen. Een artikel of column roept bij de lezer een reactie op. Die kan bijvoorbeeld instemmend of ontkennend zijn. Welke boodschap wil je als schrijver overbrengen? Je kunt met woorden iets zeggen wat niet klopt, of een draai geven aan de waarheid. Dat kan al door een bepaalde titel te kiezen of woorden die op het gevoel inspelen.

De vraag is natuurlijk: wat heeft dit met een deurwaarder te maken? Ik zal het uitleggen.

De NRC publiceert in de krant een zogenaamde togacolumn. Afwisselend geschreven door een rechter, een officier van justitie en een advocaat. Een maandje geleden schreef rechter Verhoeven van de rechtbank Overijssel een column met de kop: ”Hoe kan een deurwaarder € 570 vragen om € 76 te innen?”. Is het een informatief artikel met ”tips en tricks” hoe je dit kunt doen? Of is het meer een verwijt aan de deurwaarders?

Het artikel begint helder met de opmerking dat wie een correcte rekening krijgt, deze op tijd moet betalen. Als je dat niet doet, draai je ook op voor rente en incassokosten. Die incassokosten zijn sinds 2012 wettelijk vastgelegd, om de burger te beschermen tegen enorme claims van derden.

De column vervolgt met de opmerking dat het incassobloed helaas kruipt waar het niet gaan kan. Er was een dossier waarin iemand 76,94 euro moest betalen. Maar de totale vordering was opgelopen tot 866,65 euro. Hoe kan dat?

De figuur in kwestie voldeed de rekening niet. De schuldeiser startte een procedure en kreeg bij de rechter volledig gelijk. Niet alleen de rekening moest worden betaald, maar ook de proceskosten. Je zit dan nog lang niet op die 866,65 euro. Wat bleek nu? De deurwaarder ging executiemaatregelen treffen. Dus beslag leggen en dat soort dingen. De totale kosten daarvan bedroegen 570 euro. Voor de rechter is deze deurwaarder „zo’n uitperser.” Volgens hem gaat het hier over „kostensmijterij” en „vorkenschrijverij.”

Twee kansen

Als we kijken in de Gerechtsdeurwaarderswet dan ontstaat er een ander beeld. Een gerechtsdeurwaarder wordt benoemd bij Koninklijk Besluit en is een openbaar ambtenaar. De gerechtsdeurwaarder is er –kort gezegd– in het bijzonder mee belast mensen te laten tekenen voor de ontvangst van dagvaardingen en gerechtelijke aanzeggingen. Stel dat de rechter in een vonnis oordeelt dat iemand bedrag X moet betalen. Die veroordeling staat dan op papier. Maar papier is geduldig. Als je alsnog weigert het geld over te maken, kan een deurwaarder worden ingeschakeld om maatregelen te treffen. De deurwaarder kan het papieren vonnis omzetten in echte actie.

Terug naar de deurwaarder uit het voorbeeld. Iemand betaalt een nota niet. Daar begint het mee. Als de nota netjes was voldaan, was de deurwaarder nooit ingeschakeld. Je moet gewoon betalen voor afgenomen diensten of gekochte spullen. Als consument krijg je altijd eerst nog een kans om het bedrag van de nota binnen veertien dagen te betalen zonder allemaal extra kosten kwijt te zijn. Dat is een stukje bescherming dat in de wet is vastgelegd.

Is het geld dan nog niet binnen, dan loop je de kans dat er een deurwaarder of een advocaat wordt ingeschakeld. Dan komen er inderdaad kosten bij. Maar dan heb je zelf dus al twee kansen laten liggen om netjes te betalen.

Stel dat schuldeisers en deurwaarders onbetaalde kleine nota’s en facturen maar laten zitten omdat procederen te duur is of bang zijn om als een graaier over te komen? Dan weten sommige mensen heel goed wat ze met een volgende rekening moeten doen. En dat kan niet de bedoeling zijn. Als je iets koopt, betaal je daar ook voor. Het is goed dat er een juridische stok achter de deur staat.

Natuurlijk zit er een serieus aandachtspunt in het verhaal van de rechter. Als deurwaarder en schuldeiser moet je je bij iedere stap weer afvragen of het nog wel zin heeft om nieuwe maatregelen te treffen. Moet je nog kosten gaan maken als je weet dat iemand echt niet kan betalen? Bij het antwoord op die vraag is er ruimte voor redelijkheid en menselijkheid. Het komt echter vaak genoeg voor dat mensen wel kunnen betalen maar het niet willen. Dan zal uiteindelijk de openbaar ambtenaar passende maatregelen mogen treffen. Zonder vork en zonder pers.

Welke boodschap dit artikel achterlaat? Dat is aan u.

Mr. Bart Bouter is advocaat bij Bouter Advocatuur in Barneveld.