Onze rechtsstaat faalt hierin – en niet alleen op dit punt, vindt onder anderen de omstreden activiste Joke Kaviaar (1964). Actief verzet tegen dit „misdadig regime” ziet ze als enige optie.

Bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk (zie ”Christelijk bouwbedrijf”) zal zich het jaar 2015 nog lang heugen. Het bedrijf, onderdeel van de Burgland Groep, riep de toorn van radicaallinkse activisten over zich af vanwege de bouw van een detentiecentrum (3800 vierkante meter) voor uitgewezen asielzoekersgezinnen op Kamp Zeist bij Soesterberg. Het betreft de enige locatie in Nederland die zich speciaal op de tijdelijke opvang van (gezinnen met) minderjarige asielzoekers richt, meldt het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het personeel draagt er bijvoorbeeld geen uniform, en de geïnterneerde bewoners verblijven er in afzonderlijke woonpaviljoens.

Kamp Zeist huisvestte sinds 2005 al het reguliere detentiecentrum voor uitgeprocedeerde asielzoekers. De komst van een „kindvriendelijke gesloten gezinsvoorziening” op hetzelfde terrein was het antwoord van toenmalig staatssecretaris Teeven op jarenlange kritiek vanwege het opsluiten van kinderen in de voormalige gevangenis. Afgelopen maand is het nieuwe complex in gebruik genomen.

Zwarte lijst

Met de realisatie ervan was een bedrag van ruim 4,3 miljoen euro gemoeid. Maar met het binnenslepen van deze fikse order, in juni vorig jaar, kreeg De Vries en Verburg ook met hevige protesten te maken.

Onder meer de Anarchistische Anti-deportatie Groep Utrecht (zie ”AAGU: Ineenstorting rechtsstaat geen verlies”) voert intensief campagnes tegen het vluchtelingenbeleid van de Nederlandse staat. Overheidsdiensten en betrokken bedrijven vormen hierbij een geliefd doelwit. Documenten met hun namen en contactgegevens circuleren al jaren op internet. „Radicaal en intimiderend”, oordeelt de AIVD hierover. De veiligheidsdienst legt een relatie tussen dit en door extreemlinks gepleegde vernielingen, brandstichtingen en ”huisbezoekjes”, en schaart ze alle onder „ernstige aantastingen van de democratie.”

Tot voor kort nam AAGU –opgericht in 2004– vooral het reguliere detentiecentrum voor asielzoekers in Zeist op de korrel. Sinds Teeven eind 2014 echter de komst van een „gezinsgevangenis” –zoals AAGU het noemt– op hetzelfde terrein aankondigde, focussen de activisten op dit laatste. Op hun speciaal hiertoe opgestelde ”Blacklist Kamp Zeist” prijkt bouwbedrijf De Vries en Verburg, als hoofdaannemer, met stip bovenaan. Daaronder volgen 24 namen –inclusief gedetailleerde contactgegevens– van uiteenlopende bedrijven en personen die eveneens het gezinsdetentiecentrum mogelijk zouden hebben gemaakt.

Bloedgeld

De campagne van AAGU zelf richt zich uitsluitend op De Vries en Verburg. De andere bedrijven op de lijst kregen enkel een kennisgeving. Bij het Stolwijkse bouwbedrijf hielden betogers onder meer in september vorig jaar een lawaaidemonstratie. Toen dit niet de gewenste uitwerking had, volgden er meer acties. Zo klommen de anarchisten in december op het dak van het bouwbedrijf. Hierbij staken ze vuurpijlen af en ontrolden een enorm spandoek met daarop onder meer het woord ”bloedgeld” in rode verf. Daarvoor had AAGU al vijf grote klanten van het bedrijf aangeschreven. De actiegroep wees hen hierbij op de, volgens hem laakbare, betrokkenheid van De Vries en Verburg bij de bouw van de „gezinsgevangenis.” Verder blokkeerde de groep eind november urenlang de toegang voor het werkverkeer tot de Zeister bouwlocatie. Het ministerie verdenkt hen er ook van een aantal keren het hekwerk te hebben doorgeknipt.

Op de bouwbeurs Building Holland in Amsterdam RAI, eind maart, waren actievoerders ook present bij de door het bedrijf gehuurde standplaats. Ze deden zich er voor als promotiemedewerkers en deelden, ogenschijnlijk namens De Vries en Verburg, pamfletten uit aan voorbijgangers. Hun ”pr-materiaal” bevatte onder meer posters met de leus ”De Vries en Verburg, uw duurzame partner in deportaties”, een verbastering van diens officiële slagzin. Uiteindelijk arresteerden politieagenten de vrouwen wegens huisvredebreuk.

Toen twee AAGU-activisten dezelfde posters begin april rond middernacht op de panden van het Stolwijkse bouwbedrijf plakten, zag het openbaar ministerie genoeg grond voor een rechtszaak. De activisten moeten binnenkort wegens ”smaadschrift” voorkomen in Den Haag.

AAGU stelt overigens zich van geen kwaad bewust te zijn: „De grote vraag is hoe het vertellen van de waarheid aangemerkt kan worden als smaad.”

Misdadig regime

De Vries en Verburg heeft „nogal last gehad” van de campagne die AAGU voert, meldden de anarchisten op grond van het procesdossier van het OM. Ook een woordvoerster van Justitie en Veiligheid sprak van „ernstige hinder, zowel online als offline” die De Vries en Verburg ervan zou hebben ondervonden. Zelf hield het bouwbedrijf tegenover de pers de kaken stijf op elkaar. Vermoedelijk uit vrees voor represailles.

Namens AAGU wilde een van de actievoerders deze krant wél te woord staan: Joke Kaviaar, het pseudoniem van Joke Kuyt. De activiste speelt al tientallen jaren een prominente rol bij anarchistische betogingen, en ziet regelmatig de rechter tegenover zich. Binnen AAGU is zij een belangrijke spilfiguur.

Op vragen van deze krant verdedigt Kaviaar de anarchistische beginselen en handelwijze van de actiegroep met overtuiging. Een mens kan alleen echt vrij zijn als alle andere mensen ook vrij zijn, stelt ze. Volgens haar betekent AAGU’s streven naar vrijheid daarom automatisch een strijd tegen staat en kapitaal wereldwijd. Kaviaar: „Het zogeheten recht beschermt op geen enkele manier mensen die niet over de door de staat gewenste papieren beschikken. Dit recht is dan ook het recht van de staat en daarmee dat van de economische en politieke elite. Aan dit zogenaamd democratische rechtssysteem wil AAGU niet deelnemen.”

AAGU probeert zijn doelen door middel van geweldloze actie te verwezenlijken, meldt Kaviaar. „Daarbij richten wij onze pijlen op de bajessen waarin de staat mensen zonder papieren opsluit. Hiermee houdt Nederland een misdadig regime van uitsluiting en uitbuiting in stand.”

Apartheid

Geweld tegen personen wijst ze af, benadrukt Kaviaar. Geweld tegen overheidsinstellingen en bedrijven die de anarchistische idealen tegenwerken, acht ze wél geoorloofd. Dit blijkt onder meer uit vier door haar gepubliceerde ”opruiende teksten” waarvoor de Haarlemse rechtbank haar in 2013 veroordeelde. Hierin verdedigde de anarchiste onder meer terreurdaden van RaRa (Revolutionaire Anti-Racistische Actie) begin jaren 80. Uit protest tegen de „steun” die westerse bedrijven (vanwege hun aanwezigheid daar) aan de toenmalige apartheid Zuid-Afrika zouden verlenen, liet RaRa destijds met brandbommen vier Makro-vestigingen in vlammen opgaan. Hierover schreef Kaviaar in 2011: „Is het in de fik steken van een bedrijf dat geld verdient aan apartheid eigenlijk wel geweld? Volgens mij niet. En datzelfde geldt voor al die kapitalistische uitbuiters (bedrijven, DdB) die door de westerse democratieën worden gesteund en gehuldigd voor hun bijdrage aan ”onze economie”. Een afgebrand bedrijfspand is geen geweld, het is het begin van gerechtigheid.”

In een andere tekst –waarom de rechter haar in 2013 eveneens veroordeelde– voerde ze een vlammend protest tegen de huidige „Europese apartheidspolitiek”, en schreef: „Wie gaat er mee om de kantoren van de IND te bestormen en leeg te trekken, de archieven en computers te overgieten met benzine en door vuur te vernietigen?”

Uiteindelijk achtte het Amsterdamse gerechtshof slechts twee van de vier teksten (namelijk de hiervoor geciteerde) opruiend, en veroordeelde het Kaviaar enkel tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden, met een jaar proeftijd. Hiertegen ging Kaviaar vorig jaar tevergeefs in cassatie bij de Hoge Raad. Haar klacht hierover bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd afgelopen maart niet-ontvankelijk verklaard.

Tijdens haar proeftijd had Kaviaar met andere AAGU-activisten een raadsvergadering in Zeist verstoord, om deze gemeente te dwingen haar bouwvergunning voor de „gezinsgevangenis” in te trekken. Bij zijn vonnis hierover, in december, legde de rechter aan Kaviaar ook haar voorwaardelijke straf van twee maanden op. Hiertegen loopt nu hoger beroep.

Uitbuiting

Om geweldsdelicten is Kaviaar nooit veroordeeld. Niettemin staat ze al sinds lange tijd als „zeer actieve veelpleger” te boek, vanwege haar jarenlange actievoeren. De campagne van AAGU tegen De Vries en Verburg is geheel in lijn met haar visie. „De Vries en Verburg heeft zich ingeschreven op de aanbesteding van de bouw van de gezinsgevangenis op Kamp Zeist. Daarmee werkt hij mee aan het beleid van uitsluiten en opsluiten van vluchtelingen van Nederland en van de EU en dus het aanbrengen van bloed aan zijn handen.”

Gesprekken tussen AAGU en het bouwbedrijf hebben niet plaatsgehad. Kaviaar: „Ze reageren nergens op.”

Op de vraag wanneer zij de missie van AAGU volbracht vindt, antwoordt ze: „Zolang kapitalisme en staten en grenzen bestaan, zullen we daartegen blijven strijden. Op deelgebieden zien we successen. De gezinsgevangenis is nu weliswaar in gebruik genomen, maar we zijn er wel in geslaagd bekendheid te geven aan het feit dat daar een gezinsgevangenis voor vluchtelingen is gebouwd en om De Vries en Verburg onomwonden duidelijk te maken dat het bedrijf dit niet had moeten doen. Daarmee hopen we ook een signaal te hebben afgegeven aan andere bedrijven die in de toekomst dit soort werk overwegen.”

De strijd tegen de opsluiting van vluchtelingen, en vooral tegen Kamp Zeist, gaat door, meldt de activiste. „Er is een nieuwe campagne gestart, ”Geen kind aan de kant”, die wij van harte ondersteunen.”

AAGU: Ineenstorting rechtsstaat geen verlies

De Anarchistische Anti-deportatie Groep Utrecht (AAGU) beijvert zich voor afschaffing van de westerse beschaving. In zijn woorden: „een samenleving waarin alle politieke en economische macht van bovenaf is vervangen door een structuur van vrije samenwerkingsverbanden.”

De groep valt te beschouwen als een soort dochterorganisatie van het „antiracistische” No Border Network. Dit cluster van anarchistische groeperingen in (vooral) West-Europa streeft onder meer naar een letterlijk onbegrensde „vrijheid van beweging” tussen landen. In de ogen van aanhangers van No Border is elke immigrant welkom. Tijdens provluchtelingendemonstraties scandeerden betogers de leus „no borders, no nations”: geen grenzen, geen naties.

Om dit ideaal te bereiken wil Het No Border Network, waaronder ook AAGU, „op buitenparlementaire wijze veranderingen teweegbrengen.” Een noodzakelijke keuze, betoogt AAGU. „Er is geen enkele politieke partij die een fundamenteel ander vluchtelingenbeleid voorstaat.” Het verdwijnen van de rechtsstaat zien de anarchisten hierbij niet als een groot verlies. „Onze zogenaamde welvaart, met zijn misselijkmakende overconsumptie, steunt op een kapitalistische machtspolitiek van onderdrukking, uitbuiting en uitsluiting van grote delen van de overige wereldbevolking. Wie eeuwenlang kritiekloos hiervan heeft geprofiteerd, heeft elk recht om zichzelf te beschermen tegen niet-ingezeten, die opeisen wat hun toekomt, verspeeld.”

Argusogen

Het ministerie van Justitie weigert tegenover deze krant inhoudelijk commentaar te geven op de standpunten en het optreden van AAGU. Een woordvoerster geeft aan gesprekken met de groep uit te sluiten.

Nationale veiligheidsdiensten volgen de handelingen van de „asielactivisten” echter met argusogen. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) noemt, naast drie verwante groeperingen, de AAGU op zijn website expliciet een bedreiging voor de democratische rechtsorde.

Van de grootte ervan valt lastig een goede indruk te krijgen. Volgens de dienst gaat het om „een kleine kern van, deels oudere, anarchisten.” Op beelden van demonstraties zijn ook jonge sympathisanten te zien.

De groep zou zich vooral sinds de brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost (2005) tegen het Nederlandse asiel- en vreemdelingenbeleid zijn gaan verzetten. AAGU doet aan ”directe acties” zoals bekladdingen, vernielingen, bezettingen en/of blokkades.

Christelijk bouwbedrijf

Bij bouwbedrijf De Vries en Verburg in Stolwijk, onderdeel van de Burgland Groep, werken volgens de bedrijfswebsite 175 mensen. De jaaromzet bedraagt meer dan 150 miljoen euro. In 2014 won het bedrijf de Cobouw Award voor ”best presterende bouwer”; vorig jaar kwalificeerde het ”Best Managed Companies”-programma van ING en Deloitte de onderneming als „één van de beste geleide” midden- en grootbedrijven in Nederland.

Op zijn website beschrijft AAGU uitgebreid de christelijke identiteit die de directie van het bouwbedrijf openlijk uitdraagt, en de vele (internationale) maatschappelijke en sociale projecten waarbij de Burgland Groep betrokken is. Een vorig jaar geschreven betoog hierover besluit als volgt: „AAGU zet zich vanuit een antikapitalistische en anarchistische achtergrond in tegen de bouw van de nieuwe gezinsgevangenis. Dat is een totaal andere basis dan de zeer christelijke inspiratie die de Burgland Groep aanvoert en die in onze ogen soms ook een beetje eng aandoet, bijvoorbeeld omdat men uitsluitend projecten uit christelijke hoek steunt. Toch komt het, gezien de nadrukkelijke inzet voor hulp aan de medemens, uiterst ongerijmd over dat De Vries en Verburg een gevangenis voor vluchtelingengezinnen gaat bouwen.”

Het artikel ”Oorlog tegen de rechtsstaat” in Puntkomma van maandag 11 juli kan onbedoeld de indruk wekken dat het RD het eens zou zijn met de kritiek van de radicaallinkse AAGU op de bouw van een detentiecentrum voor uitgewezen asielzoekers door Bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk. Het artikel is juist bedoeld als illustratie van hetgeen de AIVD over dergelijke groeperingen zegt, namelijk dat hun werkwijze „radicaal en intimiderend” is. Ook de aantijgingen aan het adres van het bouwbedrijf vanwege de christelijke identiteit zijn geheel voor rekening van AAGU en worden geenszins gedeeld door deze krant. Hoofdredactie