„CIA heeft jaren nodig voor hervormingen”
De inlichtingendienst CIA heeft minstens nog vijf jaar nodig voor de hervormingen die noodzakelijk zijn om Amerika effectief te kunnen beschermen tegen terreuraanvallen.
Dat zei CIA-directeur George Tenet woensdag toen hij in Washington voor de tweede maal verscheen voor de onafhankelijke commissie die onderzoekt of de terreuraanslagen in New York en Washington in september 2001 mogelijk voorkomen hadden kunnen worden.
Commissievoorzitter Thomas Kean vond deze informatie „beangstigend.” „Ik weet niet of wij nog wel zo veel tijd hebben”, aldus Kean. Zijn commissie maakte woensdag een stafrapport bekend over de CIA dat niet bepaald lovend was. Zo kreeg de CIA op het hoogste niveau -inclusief Tenet zelf- in augustus 2001 via de FBI informatie over de arrestatie van Zacarias Moussaoui, een Fransman van Marokkaanse afkomst, die in Minnesota was gearresteerd door de FBI nadat zijn vliegschool z’n gedrag „verdacht” vond.
In het rapport dat Tenet onder ogen kreeg stond dat „moslimextremisten leren vliegen.” Het was de CIA toen al bekend dat extremisten plannen smeedden om vliegtuigen te kapen, om die vervolgens te gebruiken om doelen te bestoken. Het rapport van de commissie noemt een complot uit 1996 om een vliegtuig te kapen en dat op een Amerikaanse stad te laten neerstorten. In hetzelfde jaar waren er plannen om zoiets te doen in Tel Aviv. Een jaar eerder was er zelfs sprake van een plan om een vliegtuig te laten neerstorten op het CIA-hoofdkwartier in Langley.
Er was volgens het commissierapport dus „meer dan voldoende aanleiding” om de waarschuwing na de arrestatie van Moussaoui serieus te nemen, maar George Tenet noch iemand van zijn ondergeschikten kwam na die waarschuwing in actie. Dat gebeurde pas ná de septemberaanslagen, toen Moussaoui bleek te behoren tot de terreurgroep in Duitsland die de aanvallen in de VS uitvoerde. Volgens het rapport van de commissie was er in de zomer van 2001 nauwelijks contact tussen Tenet en president Bush, die in augustus op zijn ranch in Texas verbleef.
Tenet benadrukte tegenover de commissie dat er geen „specifieke informatie” bekend was die preventieve actie noodzakelijk maakte. Hij schetste woensdag een beeld van een „verwaarloosde” organisatie toen hij in 1997 werd benoemd tot nieuwe CIA-chef. Een organisatie die steeds minder mensen opleidde om vijandelijke organisaties te doorgronden en steeds meer bouwde op „technische informatie”, zoals satellietfotografie en het afluisteren van communicatie. „Wij hebben nog minstens vijf jaar nodig om het soort undercoverorganisatie op te bouwen die wij nodig hebben om terreurorganisaties te kunnen doorgronden”, aldus Tenet.
Eerder deze week maakte de commissie een vrijwel even vernietigend rapport bekend over de federale recherchedienst FBI. Directeur Robert Mueller van deze organisatie verdedigde woensdag zijn „ingrijpende hervormingsbeleid” binnen de FBI. Mueller werd enkele dagen voor de septemberaanslagen tot nieuwe FBI-chef benoemd. Hem kan in dit opzicht moeilijk verweten worden dat hij nalatig heeft gehandeld in het kader van de toenemende terreurdreiging die de inlichtingendiensten in de loop van de zomer van 2001 oppikten. Sommige leden van de onafhankelijke commissie hebben gesuggereerd om de opsporingsactiviteiten van de FBI en de binnenlandse spionageverantwoordelijkheden van de organisatie te splitsen. Volgens Mueller is dat een slecht idee. „Beide sectoren werken soms aanvullend. Als men dat scheidt, dan heeft dat zeer negatieve gevolgen voor het werk op beide terreinen”, aldus Mueller.