Het is een vertrouwd straatbeeld in hoofdstad Havana: verkopers die alle soorten producten aanbieden die in de winkels niet te vinden zijn, van papieren zakdoekjes tot dure jacuzzi’s. Je treft ze aan in de omgeving van de winkels, soms aan de deur zelf.

„Ik heb badkamersets vanaf 280 CUC (283 euro), badkuipen, douches, keramische tegels, allemaal van zeer goede kwaliteit”, zegt een vrouw tegen een potentiële klant, nog voor die zijn voertuig heeft kunnen parkeren. „Wat zoek je? We leveren het product aan huis zonder enige verplichting. Niet tevreden, geld terug.”

In de doe-het-zelfwinkel valt niet veel te zien. Twee mensen lopen langs de schaarse waren, een vrouw zit aan de kassa met een verveeld gezicht. „Is er niet”, antwoordt ze wanneer iemand naar een witte wastafel met een sokkel vraagt.

De zwarte markt wordt gevoed door corruptie, zegt econoom Esteban Morales. Al in 2010 klaagde hij het probleem aan. Hij werd toen enkele maanden uit de Communistische Partij gezet.

Cuba is een land met een centraal geleide economie. De overheid controleert alles wat het land in- en uitgaat, al staat ze sinds de hervormingen ook privé-initiatief toe in bepaalde sectoren.

Volgens Gladys Bejerano, een van de vijf vicepresidenten in de regering en Controleur-Generaal van de Republiek, is in bepaalde administraties te weinig controle en heerst er een sfeer van straffeloosheid. Ze stelde dat deze week in een analyse van de economische overtredingen van 2015, een rapport voor het parlement.

De problemen doen zich vooral voor in de handel en de voedingssector. In de geanalyseerde periode kostte de administratieve corruptie de staat 30 miljoen CUC (meer dan 30 miljoen euro). Bejerano stelt dat bestuurders en ambtenaren hun bevoegdheid misbruiken.

„De zwarte markt is de zichtbare, dagelijkse uiting van de corruptie”, zegt Morales. „Er gaat een probleem achter schuil dat veel ernstiger is: de vermindering van de voorraden en middelen van de staat, de enige invoerder van huishoudelijke apparaten, auto-onderdelen, bouwmaterialen, kortom, alles wat deze mensen aanbieden.”