Aan een tafel van natuursteen zit Harmke Weerstand te puzzelen. De duizend stukjes bedekken bijna het hele blad. Echtgenoot Geert (67) zit aan de andere kant, achter een bord met boterhammen. „Meestal sta ik om zes uur op. Dan drink ik een slok water en neem ik de tijd om te bidden en uit de Bijbel te lezen. Daarna ga ik in mijn atelier aan het werk. Rond negen uur eet ik wat.”

De achterliggende dagen stond hij onder hoogspanning, omdat twee portretten in glas op tijd klaar moesten zijn. Vandaag verwacht hij een echtpaar uit Den Helder en twaalf gemeentesecretarissen. „Vorige week hebben we een school gehad”, zegt Harmke. „Er is altijd wel iets waar hij druk mee is.”

„Het leven is kort”, bevestigt de Urker kunstenaar. „Ik wil graag nog heel veel leuke dingen doen.”

Zijn vader noemde kunst een vak voor luie mensen. Daarom ging ook Geert de bouw in, als metselaar en tegelzetter, maar zijn hart lag bij het fröbelen met steentjes. Zijn moeder begreep dat. „Het artistieke heb ik van haar. Vaak droom ik van mijn moeder. Als kind had ik een sterk minderwaardigheidsgevoel, maar zij geloofde in me. Zij was het ook die me naar klassieke muziek leerde luisteren. Mijn vader vond dat kattengejank.”

„Zijn moeder had een banjo met twee snaren erop”, zegt Harmke. „Daar kon ze een mooi feestje mee maken.”

Ommekeer

Toen de Urker kunstenaar zijn vrouw leerde kennen, was hij nog fulltime bouwvakker. Om de kost te verdienen. Zijn leven lag in de sport. „Ik voetbalde bij Urk 1, was judokampioen van de polder en deed aan karate en parachutespringen, maar ik had geen vrede met God. Toen ik op mijn zesentwintigste tot geloof kwam, heb ik alles opzijgezet. Zelfs het zingen bij een koor. In plaats van hele avonden te sporten, zat ik in de Bijbel te lezen. Voor Harmke was dat heftig. Veel mensen dachten dat ik geestesziek was geworden, terwijl ik eindelijk rust had gevonden. Als je ontdekt dat je van voor de grondlegging der wereld in Christus uitverkoren bent, gaat er een andere wereld voor je open. Het is een geheimenis dat aan je wordt geopenbaard.”

Door het wegvallen van alle sportieve activiteiten kreeg hij tijd voor wat anders. „Ik ben tegeltableautjes gaan maken: van een giraffe, een paardenhoofd, een veulen… Dat vond ik leuk om te doen. Vijf jaar later kwam ik bij Tot Heil des Volks te werken. Frinsel nam me aan voor creativiteitstherapie en het sporten met de jongens daar. Zonder diploma’s.”

Professionele kunstenaars brachten hem de ambachtelijke kant van het pottenbakken, boetseren en brandschilderen bij. In 1986 liet hij zich bij de Kamer van Koophandel inschrijven als kunstenaar. „Dezelfde dag kreeg ik een uitnodiging van een visbedrijf. Ze wilden iets artistieks in de hal van de nieuwbouw hebben. Dat werd een groot tegeltableau van een kotter. Zo ging het balletje rollen. Als in Urk de een iets heeft, wil de ander het ook. Het Urker bedrijfsleven heeft me aan het werk gehouden. De een vroeg me voor een vloerdecoratie in een nieuwe kotter, de ander voor een wanddecoratie in een bedrijfshal. Zo nu en dan legde ik ergens een vloertje van natuursteen, om het saldo aan te zuiveren. Harmke heeft me altijd heel erg gesteund.”

„Eet je brood op, Geert”, zegt Harmke.

Slagerij

Voor de Bethelkerk, op een steenworp afstand van zijn woning, maakte hij een groot gebrandschilderd raam. Dat moet hij tussendoor even laten zien. Buiten gooit hij eerst een paar handen vogelzaad op straat. „Dat doe ik al jaren, voor de tortelduiven. Kijk, daar komen ze al.”

In kunstboeken keek Geert Weerstand niet. „Ik wilde me niet laten beïnvloeden.” Dat veranderde in 1987. „Toen raakte ik bevriend met de huisarts die hielp bij de bevalling van onze jongste. Van hem kreeg ik een roman over het leven van Vincent van Gogh. Tijdens een autorit door Hongarije ben ik erin begonnen. Onder het lezen van het laatste hoofdstuk kreeg ik natte ogen. Ik werd er emotioneel van, weet je. Later ben ik me ook in het werk van andere kunstenaars gaan verdiepen, maar Van Gogh blijft voor mij bovenaan staan.”

Lange tijd gebruikte hij de kelder onder het huis als atelier, tot tien jaar geleden de slagerij aan de overkant van de straat te koop kwam. „Ik zei tegen Harmke: „Stel je voor dat wij die kunnen kopen.” Samen hebben we ervoor gebeden, en God heeft dat verhoord.” Op de begane grond realiseerde hij een werkplaats en een galerie, de ruimte boven gebruikt hij voor workshops en gebedssamenkomsten. Harmke komt er zelden. „In het begin wilde ze alles opruimen. Dat leverde alleen maar ruzie op. Nu gaat het een stuk beter. Zij laat mij m’n gang gaan en ik probeer de boel wat op orde te houden. Harmke is een heel goeie voor de achtergrond en doet de boekhouding. Anders was ik allang failliet geweest.”

Creativiteit

Het natuursteenbedrijf dat hij met zoon Simon opzette, deed hij na de aankoop van de slagerij aan zijn zoon over. Sindsdien kan hij zich helemaal op de kunst en de workshops richten. „Op mijn manier, dicht bij de mensen.” Met collega-kunstenaars heeft de creatieve Urker zelden contact. „Daar keek ik hoog tegen op. Nu heb ik er geen behoefte meer aan. Ik ben gewoon wie ik ben: Geert Weerstand, met mijn mogelijkheden en onmogelijkheden.”

Halverwege het gesprek komt neef Okke binnenvallen. Die moet naar de wc en is hier kind aan huis. Samen met een broer van Geert runt hij een aannemersbedrijf. Door oom Geert belandde hij ook in de kunst. Overdag werkt hij in de bouw, ’s avonds maakt hij bronzen beelden. Meer dan menig fulltime kunstenaar vervaardigt. „Het was net of er een deksel van de put ging. Toen ik ermee begonnen was, kon ik niet meer stoppen.”

Hij is niet de enige. In de loop der jaren zag Geert Weerstand een creatieve explosie op Urk. „Er zit hier veel talent, maar dat kwam er niet uit. Nu komen de mensen uit hun schulp.”

„Eet nou eerst je brood op, Geert”, maant Harmke.

„Het werkt aanstekelijk”, vervolgt haar echtgenoot onverstoorbaar. „We zijn in 2010 met een paar mensen een kunstmarkt begonnen. Nu hebben we zestig deelnemers.”

Mooie dingen

Urk is voor het kunstzinnige duo het mooiste plekje ter wereld. „Door de saamhorigheid, de gemoedelijkheid, de humor”, verklaart Okke. Voor Geert is het dorp tegelijk een onuitputtelijke inspiratiebron voor zijn vrije werk. „Daar heb ik helaas te weinig tijd voor, door alle opdrachten.”

Alleen Vincent van Gogh beroert zijn artistieke snaren nog sterker dan Urk. Het oude atelier vormde hij in 2009 om tot Van Goghkelder. Wat hem vooral trekt in de beroemde kunstschilder, is diens onvoorwaardelijke passie om dat te maken wat hij meende te moeten maken. „Z’n doeken werden gebruikt om een kapot kippenhok te restaureren. Toch ging Vincent door, in het geloof dat anderen zijn werk zouden voortzetten. Ik probeer dat op mijn manier, met glas en keramiek.”

„De kunstelite doet er wat schamper over”, weet Okke. „Maar je hebt zomaar kans dat de werkjes van Geert na zijn dood een vermogen opbrengen.”

Zijn oom is daar geen moment mee bezig. „Ik wil gewoon voor God mooie dingen maken. Elke morgen vraag ik Hem of Hij de ontmoetingen van die dag wil zegenen. Iedereen die hier komt, wordt direct of zijdelings geconfronteerd met het Evangelie. Soms pak ik een emmer puin en laat ik zien wat ik daarvan kan maken. Zo verlangt God ernaar om aan zondige mensen Zijn liefde te openbaren. Als ik hier onbekende bezoekers krijg, vraag ik altijd of ze in Hem geloven. Anders mis je alles. Sommige mensen reageren een beetje lacherig. Dat maakt me niet uit, weet je. Het gaat erom dat Christus in ons leven centraal staat. Dan kun je niet over hem zwijgen.”

De Van Goghkelder in Urk

„Welkom bij Vincent en Theo”, werft een bord bij de ingang van de Van Goghkelder in Urk. „Theo was de broer die Vincent sponsorde”, licht initiatiefnemer en eigenaar Geert Weerstand toe. „Een aangenaam mens. Vincent was vaak een verschrikkelijk mens.”

De Urker kunstenaar maakt al jaren werk van Van Gogh na, in glas en keramiek. Zijn neef Okke doet hetzelfde in brons. Het leidde tot het idee om een Van Goghkelder in te richten, als hommage aan de in zijn tijd verguisde kunstschilder.

Jaarlijks trekt de kelder onder de woning van Geert Weerstand een paar duizend mensen. Als ze het bezoek de moeite waard vinden, mogen ze wat geld in de holle trapleuning stoppen. De grootste beloning is voor de Urker een enthousiast gehoor. Uren kan hij vertellen over de kunstenaar die hem als geen ander inspireerde. „Hoe meer je van zijn weg weet, hoe meer je zijn werk gaat begrijpen.”

Samen met Okke ging hij in het voetspoor van Van Gogh. In Frankrijk bezochten ze onder meer de inrichting waar de ernstig psychiatrische kunstenaar aan het eind van zijn leven was opgenomen. „In het kerkje op het terrein van de instelling hebben we samen ”Herr, bleibe bei uns” gezongen. Buiten de kapel ligt een enorm perk met lavendel. Op bijna elk bloemetje zat een bij. Al die bijen ondersteunden ons gezang. Het was een stukje hemel op aarde.”

De twee Urkers maakten in 2014 voor de Vincent van Goghschool in Assen ”De zaaier” na, in een 10 meter lang kunstwerk van glas. Niet alleen door de kunst, ook door de dagboeken van Van Gogh voelt Geert Weerstand zich aan de beroemde kunstschilder verbonden. „Ik herken zijn gevoelens van minderwaardigheid en zijn zoektocht naar God. Helaas is die bij hem anders afgelopen dan bij mij. Daar hoef ik gelukkig niet over te oordelen, dat laat ik aan God over.”

In de treden van de natuurstenen trap die de kelder verbindt met de straat liet hij teksten graveren. „Het leven is een combinatie van succes en fiasco, je hebt ze allebei nodig”, leert de onderste tree. De op een na bovenste tree predikt: „Er bestaat geen groter geluk dan het kennen van Gods liefde en Zijn vergeving.” De serie spreuken eindigt bovenaan met „Vaya Con Dios.” Bewust koos Weerstand voor een afsluiting in het Spaans. „De gewone man vraagt me wat dat betekent. „Ga met God”, zeg ik dan. Daar gaat het om in ons leven.”

De Van Goghkelder is dagelijks (behalve op zondag) te bezoeken vanaf pinksterzaterdag tot eind september. De toegang is gratis, een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld. 
www.geertweerstand.nl