Wladislaw Serafin begint achter zijn bureau te briesen, zodra het onderwerp landaankopen door buitenlanders ter sprake komt. Serafin is directeur van de kring van boeren, de machtigste lobbyorganisatie van boeren in Polen. Volgens hem drukken de buitenlandse investeerders de Poolse boeren uit de markt.„De kleine boeren hebben in Polen geen capaciteit om te investeren in de moderne landbouw", aldus Serafin. Met heftige gebaren zet hij zijn woorden kracht bij: „De buitenlanders hebben dat geld wel en het probleem is dat zij met hun geld niet investeren, maar speculeren."

De grondprijs in Polen is inderdaad erg aantrekkelijk. Een hectare landbouwgrond is gemiddeld ongeveer dertig keer goedkoper dan in Nederland. Bovendien is het in Polen nog mogelijk op grote schaal te boeren. Zo’n honderd Nederlandse boeren hebben dat ingezien en hebben zich na de val van het communisme in het land gevestigd. Volgens directeur Nieuwenhuis van het bemiddelingsbureau PIBC is de interesse onder Nederlanders om een bedrijf in Polen te beginnen de laatste jaren echter afgenomen. „Desondanks is er op dit moment weer een nieuwe groep die zich in Polen wil vestigen, omdat het land toetreedt tot de Europese Unie. En ja, grondspeculatie speelt daarbij een rol", aldus Nieuwenhuis.

De pro–Europese houding die veel Polen eerst hadden, is verdwenen. In het referendum vorig jaar stemde nog 77 procent voor de toetreding van Polen tot de EU. Recente peilingen geven aan dat nog slechts ongeveer 40 procent van de bevolking denkt beter te worden van de toetreding tot de unie.

De groep die straks het hardst getroffen wordt, zijn de boeren. Van de twee miljoen boerenbedrijven in Polen heeft tweederde na de toetreding geen perspectief meer. Ze zijn kleiner dan 20 hectare en dat is te weinig om te overleven. En met een werkloosheidspercentage van 20 is er weinig perspectief op ander werk.

Een grote groep Nederlandse boeren heeft zich gevestigd in het gebied rondom Wroclaw in het zuidwesten van Polen. Veel van hen willen niet reageren op het onderwerp grondverkoop. Bijna allemaal zijn ze bezig met grondaankoop of het verlengen van pachtcontracten. Maar het onderwerp ligt te gevoelig. Een boer die liever anoniem wil blijven, noemt de sfeer onder de Poolse boeren ’agressief’. „De Polen doen er alles aan om het de buitenlanders zo moeilijk mogelijk te maken", aldus de Nederlander. Hij heeft circa 500 hectare en wil dit jaar uitbreiden. Volgens hem wordt er op veilingen tegen de buitenlanders geboden om de grondprijs zoveel mogelijk op te drijven.

Diezelfde ervaring heeft Nieuwenhuis: „Bij het opzetten van nieuwe bedrijven worden de Polen voorgetrokken boven de buitenlanders. Wij hebben een aantal keren aan een openbare verkoop meegedaan. En hoewel we een beter bod hadden, werden de Polen voorgetrokken boven de buitenlanders." Volgens de Nederlandse bemiddelaar is de situatie de laatste twee jaar alleen maar verergerd.

Een uitzondering op de regel is de Nederlandse boer Van Wijgerden, die een bedrijf heeft in Pezino in West–Polen. In tegenstelling tot veel andere buitenlanders heeft hij geen probleem met de Polen in zijn omgeving. Zonder al te veel moeite werd zijn pachtcontract van 1200 hectare naar 1500 hectare uitgebreid. Gevraagd naar de reden waarom de Polen dan met hem wel goed kunnen opschieten: „Wij zitten hier met het hele gezin, we hebben goed contact met de Polen en onze kinderen gaan naar een Poolse school. Dat maakt het hele verschil", aldus Van Wijgerden.