De term salafisme is lange tijd verbonden geweest met een progressieve stroming uit de negentiende eeuw. Die werd geleid door onder anderen de Egyptenaar Muhammad Abduh (1849-1905). Hij wilde de in de zesde eeuw ontstane islam radicaal moderniseren. De invloedrijke stroming wilde de islam ontdoen van regels die niet van die tijd waren. De islam moest gereed zijn voor een moderne en mogelijk seculiere samenleving. In onze tijd wordt het woord salafisme gebruikt voor soennieten die juist het tegenovergestelde willen. Ze willen terug naar de ‘voorouders’ en hun regels.

De Nederlandse inlichtingendienst (AIVD) gebruikt het woord salafisten voor stromingen die streven naar een zuivere islam. Die zien ze in ‘de basis’ en niet wat er later in de islamitische leer is opgenomen. De salafisten zijn zo een kleine minderheid onder de naar schatting bijna anderhalf miljard soennitische moslims.

De AIVD onderscheidt drie verschillende soorten: de niet politieke, de politiek actieve en de jihadistische salafisten. De a-politieke salafisten prediken, maar zonderen zich van de niet-islamitische samenleving af. De politieke salafisten brengen hun zaak met veel ijver naar voren en nemen de islam als ijkpunt voor politieke maatschappelijke doelen. De jihadistische salafisten maken in hun ijver gebruik van geweld en vormen een van de belangrijkste groepen binnen het soennitische extremisme dat terroristen schept.