Belangrijkste oorzaak van de culturele omslag is volgens de verontruste blanke evangelicalen de invloed van niet-christelijke immigranten. Dat blijkt uit een studie die het Public Religion 
Research Institute (PRRI) samen met het Brookings Institution eind vorige week publiceerde.

„Amerika is de hele geschiedenis door een smeltkroes geweest van mensen met zeer verschillende culturele achtergronden”, zegt PRRI-directeur Robert P. Jones. „Maar de joods-christelijke levens­beschouwing was steeds het bindmiddel. Dat is nu anders. Er zijn de laatste decennia veel immigranten gekomen met een andere culturele achtergrond. Die toestroom ervaren orthodoxe christenen als bedreigend. Bovendien is er onder christenen een groeiende groep die meer geneigd is de eigen opvattingen te relativeren.”

De islam wordt door ongeveer een derde van de blanke evangelicalen genoemd als „een belangrijk ontwrichtende factor.” Daarin staan ze overigens niet alleen. Veelzeggend is dat ruim de helft van alle Amerikanen bang is voor een aanslag op Amerikaans grondgebied door moslimterroristen.

Overigens wordt de sombere analyse dat de cultuur in verval is niet gedeeld door de overige Amerikanen. Daarvan zegt 42 procent dat de Amerikaanse samenleving haar christelijke identiteit is kwijtgeraakt. Ruim 15 procent vindt dat Amerika nooit een christelijk karakter heeft gehad. Dat percentage is volgens onderzoeker Henry Olson van het Ethics and Public Policy Center al jaren vrijwel gelijk. „In deze groep tref je ook blanke evangelicalen aan. Zij vinden het overtrokken om te spreken van een joods-christelijke cultuur in Amerika. Het is volgens deze groep evangelicalen hooguit een dun laagje christelijk vernis.”

Wel vinden veel Amerikanen dat het maatschappelijk klimaat zich in ongunstige richting ontwikkelt. Bijna 70 procent is bezorgd over de toenemende normloosheid en de groeiende polarisatie. Een illustratie van het verschuivende normbesef is de studie die het onderzoeksbureau Barna vorige week publiceerde over samen­wonen. Daaruit bleek dat 65 procent van de Amerikanen geen bezwaar maakt tegen deze samen­levingsvorm. Daarbij zijn de verschillen tussen christenen en niet-christenen groot. Van eerstgenoemde groep had 41 procent geen bezwaar, onder niet-gelovigen lag dit op 88 procent. Als het gaat om de totale bevolking, valt ook op dat jongeren veel minder bezwaar hebben tegen samenwonen (72 procent), terwijl van de ouderen slechts een derde (36 procent) dat goed vindt.

Onder oudere evangelicalen leidt deze verschuiving van normen tot een sterk verlangen naar het verleden. Uit het onderzoek blijkt ook dat 77 procent van de blanke evangelicalen denkt dat christenen in de VS het de komende jaren echt moeilijk zullen krijgen. „Zij vrezen discriminatie en sommigen zijn zelfs bang voor echte verdrukking”, zegt Jones. Zelf denkt de PRRI-directeur dat dit te somber is. „Er bestaan in ons land grondwettelijke vrijheden, en die kun je niet wegpoetsen. Maar het wordt wel anders.”