Kerkbezoek? Tijd van Juliana is voorbij
De Noorse koning Harald en zijn familie woonden donderdag een dankdienst bij in de kathedraal van Trondheim vanwege zijn 25-jarig regeringsjubileum. Dezelfde dag zat de groothertogelijke familie van Luxemburg in de kathedraal van de hoofdstad voor een mis ter gelegenheid van de nationale feestdag en de viering van de verjaardag van groothertog Henri. Het zijn voorbeelden van publiek kerkbezoek van vorstelijke families. Vooral buiten Nederland gebeurt dit veel, blijkt uit een inventarisatie over het afgelopen halfjaar.
Vanaf 1 januari hield de redactie bij wanneer Europese royals een kerkdienst bijwoonden. Het leverde een flinke rij op.
In Monaco is het gebruikelijk dat de regerend vorst op de nationale feestdag een mis bijwoont in de kathedraal van Monaco. Dat bracht prins Albert II en zijn vrouw prinses Charlene op 27 januari in de kerk. In meer rooms-katholieke landen, zoals België, is het gebruikelijk voor de koninklijke familie ter kerke te gaan.
De Zweedse koninklijke familie bezocht in de eerste helft van dit jaar een aantal keer de kerk. Daar waren bijzondere redenen voor. Op 3 maart waren koning Gustav en koningin Silvia met familieleden in de kapel van het Koninklijk Paleis in Stockholm bijeen om te danken voor de geboorte van prins Oscar, het tweede kind van kroonprinses Victoria en prins Daniel. Op 27 mei was de koninklijke familie er weer voor de doop van de kleine Oscar.
Ook 22 april was er een Te Deum in de koninklijke kapel van Stockholm, nu vanwege de geboorte van nog een kleinkind voor de koning en koningin: prins Carl Philip en prinses Sofia kregen 19 april een zoon.
Een paar dagen later –op 30 april– was de familie weer bijeen voor een dankdienst in dezelfde kerk. Dat keer om God te erkennen voor de zeventigste verjaardag van koning Carl XVI Gustaf.
Verweven
In die delen van Europa waar kerk en staat verweven zijn of waar sprake is van (een soort) staatskerk zijn leden van de regerende vorstelijke familie duidelijk vaker in de kerk te zien. Zo worden belangrijke gebeurtenissen in landen als Groot-Brittannië standaard opgeluisterd met een kerkdienst. Daarom was koningin Elizabeth op 14 maart in de Westminster Abbey in Londen bij de Commonwealth Service. Het Gemenebest van landen die nauw aan Groot-Brittannië verbonden zijn, had de dienst georganiseerd omdat de koningin zestig jaar hun leider is.
Op 10 juni bezocht koningin Elizabeth met haar familie de andere grote kerk van Londen, St Paul’s Cathedral. Zij dankte er de Heere voor het feit dat zij haar negentigste verjaardag mocht vieren.
Pasen
Goede Vrijdag en Pasen vormden voor verschillende vorstenhuizen ook een reden om naar de kerk te gaan. Dat gebeurde dan publiek: bij de kerk staan fotografen en rijen met publiek.
Op 24 maart –de dag voor Goede Vrijdag– bezocht koning Elizabeth een dienst in de St George’s Chapel in Windsor. Volgens een oude traditie deelt de koningin na deze dienst geld uit. De gebeurtenis is gestoeld op de dienstbaarheid van de Heere Jezus tijdens de laatste maaltijd met Zijn discipelen voor Zijn gevangenneming. Op paaszondag ging de vorstin met veel kinderen en kleinkinderen naar dezelfde kapel voor een kerkdienst.
Prins Albert van Monaco vierde Goede Vrijdag ook officieel. De Belgische emeritus koning Albert II en zijn vrouw koningin Paola woonden de grote paasmis van de paus op het Sint-Pietersplein in Rome bij. Met Pasen bezochten de Spaanse koning en koningin, met hun kinderen en Felipes moeder, koningin Sofia, een paasmis in Palma de Mallorca.
De strengkatholieke groothertog van Luxemburg is ook met regelmaat aanwezig bij kerkdiensten. Een hoogtepunt voor Henri en zijn familie was deelname aan een Mariaprocessie in Luxemburg op 1 mei. ’s Morgens waren zij in de kathedraal van Luxemburg-stad en ’s middags liepen zij mee in de processietocht.
Zaterdag 28 mei was de groothertogelijke familie van Luxemburg in de kerk van Nommern te vinden vanwege het communiefeest van prins Noah (8), het tweede kleinkind van groothertog Henri en groothertogin Maria Teresa, en de tweede zoon van prins Louis en prinses Tessy.
Ontspannen
Buitenlandse vorstenhuizen gaan duidelijk ontspannener om met kerkbezoek dan de Oranjes. Of de koninklijke familie met Goede Vrijdag of Pasen een kerkdienst bezocht is niet bekend. Kerkbezoek is door het hof ”privé” verklaard.
Bij doop- en rouwplechtigheden laat de koninklijke familie wel media toe. Op die momenten laten de Oranjes wel zien wat belangrijk voor hen is, maar verder niet.
Het was dat de persdienst van het Vaticaan berichtte dat de koning en koningin van Nederland met hun dochters een privé-audiëntie bij de paus hadden gehad, maar anders was dat waarschijnlijk geheim gebleven. Pas een dag later kwam er alsnog een foto van naar buiten, toen Nederlandse media er al over hadden bericht.
Toen de koning op 12 februari in ’s-Hertogenbosch de grote expositie over de schilder Jheronimus Bosch opende, was er voorafgaande daaraan „een bijeenkomst” in de Sint-Janskathedraal, zonder media. Was de setting te kerkelijk? Later bleek dat de bisschop er mooie dingen had gezegd over de Bijbel en Luther.
De koning en koningin hebben afgelopen halfjaar overigens wel aandacht besteed aan projecten waarbij diaconieën van kerken betrokken zijn, maar de bijeenkomsten werden altijd gekoppeld aan Schuldhulpmaatjesprojecten.
Al met al is de publieke relatie van de koning met kerken wat verkrampt. De tijd dat fotografen bij de kerkdeur in Soest stonden, omdat koningin Juliana er ter kerke ging, is voorbij.