De onderzoekster van Harvard Divinity School, die in 2012 in Rome de tekst van het zogenaamd 1300 jaar oude Koptische fragment presenteerde, reageerde donderdag op een uitgebreid artikel in het Amerikaanse internationale tijdschrift The Atlantic, waarin onderzoeksjournalist Ariel Sabar de gangen nagaat van de eigenaar van het fragment.

De afgelopen vier jaar is van verschillende kanten door onderzoekers betoogd dat het bij het papyrusfragment om een vervalsing zou gaan. Er staat bijvoorbeeld een zeldzame typografische fout in het fragment, die ook in het Evangelie van Thomas voorkomt.

King heeft echter altijd de echtheid van wat ze noemt ”Het Evangelie van Jezus’ vrouw” verdedigd. Daarbij wist ze zich gesteund door papyrologen en allerlei geavanceerde technieken waarmee het fragment is bestudeerd.

Na het artikel van onderzoeksjournalist Sabar gelezen te hebben, zegt King nu dat het toch het meest waarschijnlijk is dat het fragment vals is. „Theoretisch is het mogelijk dat de papyrus authentiek is, zelfs als de geschiedenis van de herkomst onwaar is. Maar de balans slaat nu door naar vervalsing.” De hoogleraar zegt wel dat ze graag nog een wetenschappelijk bewijs vindt om definitief te concluderen dat het om een vervalsing gaat.

Door Sabar gevraagd waarom ze zelf geen onderzoek gedaan heeft naar de oorsprong van de papyrus en naar de achtergrond van de eigenaar, antwoordt King: „Jouw artikel heeft me geholpen te zien dat de herkomst ook kan worden onderzocht.”

Pornograaf

In zijn artikel ”The Unbelievable Tale of Jesus’s Wife” (”Het ongelooflijke verhaal van Jezus’ vrouw”) doet Sabar verslag van een maandenlange zoektocht naar de achtergrond van de eigenaar van de papyrus. „Ik ontdekte meer dan ik ooit had verwacht: een gangenstelsel van geheimen en leugens dat zich uitstrekt van het industriegebied van Berlijn tot de scene van Zuidwest-Florida en van de vertrekken van Harvard en het Vaticaan tot het hoofdkwartier van de Oost-Duitse Stasi.”

Sabar kwam op het spoor van ene Walter Fritz, die ooit aan de Vrije Universiteit van Berlijn egyptologie studeerde, maar nu in Florida woont. Toen de journalist Fritz had getraceerd en aan de lijn kreeg, ontkende deze echter in Berlijn te hebben gestudeerd. Ook zou hij niet in het bezit zijn van het papyrusfragment.

Toch zocht Sabar verder. Stukje bij beetje werd hem duidelijk dat Fritz in de jaren negentig in Berlijn abrupt stopte met zijn studie, aan de slag ging als museumdirecteur in het voormalige hoofdkwartier van de Stasi in Oost-Berlijn en uiteindelijk in de auto-industrie terechtkwam. Steeds was er sprake van het verduisteren van geld en andere malversaties.

Rond 1993 vertrok Fritz naar Florida, waar hij even later het bedrijf Nefer Art startte, dat diensten aanbood als trouwreportages en erotische portretfotografie. Voor dat laatste fungeerde zijn eigen vrouw als actrice. Ook hielp het bedrijf bij de „documentatie, fotografie, publicatie en verkoop van uw waardevolle kunstcollectie.” Op internet bleek Fritz intussen eigenaar te zijn van diverse pornosites, waarvoor hij zijn vrouw seks met allerlei mannen liet hebben.

Manuscript

In 2010 stuurde Fritz zijn eerste mail naar prof. Karen King, waarin hij meldde een aantal interessante Koptische fragmenten in bezit te hebben. Hij was bereid het manuscript met de tekst over Jezus’ vrouw voor tien jaar uit te lenen aan Harvard.

King ging aan de slag met de teksten. Het meeste contact met de eigenaar van de papyrus verliep per mail. In december 2011 ontmoette ze Fritz in het echt. Maar hij vertelde niets over zijn studie in Berlijn of zijn werk als pornograaf, zegt King. „Hij deed zich voor als gezinsman die graag naar Disney World ging en gewoon heel rijk was.”

In later contact met Sabar erkende Fritz wél de eigenaar van het fragment te zijn. Van vervalsing zou echter geen sprake zijn. Hij had de fragmenten in de jaren 90 van een Duitser gekocht.

King zegt niet boos te zijn vanwege het verhaal van Sabar. „Eerder opgelucht. Ik denk dat de waarheid mij altijd rustig maakt.” Ze hoopt dat Fritz erin toestemt dat de bewuste papyrus in Harvard blijft, zodat het onderzoek door kan gaan.

Klik hier voor het artikel in The Atlantic

Klik hier voor de reactie van Karen L. King

Lees ook in Digibron:

Papyrusfragment rept van Jezus’ „vrouw” (Reformatorisch Dagblad, 19 september 2012)

Vaticaan: Tekst over vrouw van Jezus is nep (Reformatorisch Dagblad, 29 september 2012)

Media bleven stil na ontdekking vervalsing (Reformatorisch Dagblad, 26 februari 2014)

„Papyrusfragment niet nep” (Reformatorisch Dagblad, 11 april 2014)

Vrouw van Jezus-fragment (Reformatorisch Dagblad, 14 april 2014)