De Plantagekerk markeert de ingang van het centrum van Harderwijk. Je kunt het rijksmonument niet missen als je vanuit het zuiden over de Stationslaan de stad inrijdt. De 36 meter hoge toren en het hoog opgaande kerkgebouw kun je niet over het hoofd zien. De bomen aan weerszijden en de Singel aan de noordkant maken er een plaatje van, als je tenminste niet aan de kant van de aanbouw staat.

Het gebouw heeft ook vanbinnen allure. Dat komt vooral door de hoge kerkruimte die wordt overwelfd door paraboolvormige houten spanten, maar ook door de smalle, hoge ramen in de zijmuren.

Niet in gebruik

De in 1933 gebouwde kerk is al sinds 2013 niet meer in gebruik, maar dat is niet te zien op deze mooie juniavond, behalve dan aan het mededelingenbord op de kerkmuur. De donkere banken –de kerk telt 800 zitplaatsen– staan er netjes bij. Het liturgisch centrum in lichte kleuren, dat dateert uit 2002, is compleet en netjes, met de Bijbel op de kansel.

De traditioneel aandoende kerk heeft bij nadere beschouwing meerdere nieuwe elementen. Dat komt niet zozeer door een paar kunstwerken aan de muur, maar vooral door de schermen en de technische apparatuur achterin. „We werken met moderne apparatuur”, legt Theo Andreae, voorzitter van de algemene kerkenraad, uit. „We zingen uit het Liedboek, en door de beamers is het mogelijk ook andere liederen te zingen.”

Hij en Arno Werkman, scriba van het college van kerkrentmeesters, geven een overzicht van de gang van zaken die ertoe geleid heeft dat de Plantagekerk volgend jaar weer beschikbaar komt voor de eredienst. Andreae: „Bij de fusie van de gereformeerden en hervormden tot protestantse gemeente in 2011 was al duidelijk dat er iets moest gebeuren. De kerkenraad heeft er toen voor gekozen om op termijn twee kerken over te houden, één ten zuiden van de A28, de Regenboog, en één ten noorden ervan.”

De kerkenraad heeft besloten alle vier de kerkgebouwen in de aanbieding te doen. Het gebouw dat het eerste verkocht zou worden, zou het eerste sluiten. Werkman: „De Nieuwe Kerk werd het eerste verkocht, in 2013. De Stadsdennenkerk werd dit voorjaar verkocht. De Plantagekerk was in beginsel ook verkocht. Toen bleef de Veldkampkerk over. Het leek allemaal heel duidelijk.”

Maar er kwam een kink in de kabel. De inkomsten van de gemeente liepen terug door afnemend kerkbezoek en de verkoop van de Plantagekerk ging niet door. Andreae: „De algemene kerkenraad wil zo veel mogelijk inzetten op mensen en heeft gekozen voor het behoud van een predikantsplaats, waardoor er minder geld beschikbaar was voor het opknappen van het nieuwe kerkgebouw. Oorspronkelijk was er een bedrag van 1,1 miljoen euro beschikbaar, maar dat is verminderd tot 450.000 euro. Voor dat bedrag kan de Plantagekerk goed ingericht worden en de Veldkampkerk niet. Daarom is er alsnog gekozen voor de Plantagekerk en staat de Veldkampkerk te koop.”

Een grote wens van de algemene kerkenraad is de banken te vervangen door stoelen, in ieder geval in het middengedeelte. Werkman: „Dan is de kerk ook voor andere doeleinden te gebruiken. We hebben onder andere daarover contacten met de Stichting De Plantage.”

Andreae merkt op dat de wijkgemeenten er alles aan gedaan hebben om elkaar gastvrij te ontvangen en te ontmoeten. „We maken met z’n allen een nieuwe start, onder dit dak.”

Protestantse gemeente Harderwijk

De protestantse gemeente Harderwijk telt ongeveer 4500 leden, van wie er elke zondag zo’n 1000 de erediensten bezoeken. Vanaf begin volgend jaar heeft de gemeente de beschikking over twee kerkgebouwen, één ten zuiden van de A28 en één ten noorden ervan. De Regenboog in Drielanden wordt gedeeld met de hervormde gemeente. Het andere kerkgebouw is de Plantagekerk in het centrum, waarin ’s zondags meestal twee diensten gehouden zullen worden. Daarmee valt het doek voor de Stadsdennenkerk, de Nieuwe Kerk en de Veldkampkerk. De eerste twee zijn verkocht. Op die plaatsen komen woningen. De Veldkampkerk staat nog te koop.

De hervormde gemeente heeft de beschikking over drie kerkgebouwen: de Grote Kerk, de Bethelkerk en de Regenboog.