„Regels voor echtgenotes op verkiezingscampagnes: Wees altijd op tijd. Praat zo min mogelijk als menselijkerwijs maar kan. En denk eraan: je rug tegen de leuning van de auto aangedrukt tijdens de presidentiële rijtoer, zodat iedereen de president kan zien.” Was getekend: Elenaor Roosevelt, 1949.

First lady Hillary Clinton stelt Eleanor Roosvelt al bijna haar hele leven als voorbeeld. Ook zij opereerde acht jaar lang in de schaduw van haar man, die van 1992 tot 2000 het Amerikaanse presidentschap bekleedde. Maar aan die ‘schaduwdienst’ is al lang geleden een einde gekomen. „We zullen omstreeks 2010 een vrouwelijke president hebben”, voorspelde Hillary al in 1991. En wie dat zou moeten worden, was voor haar van meet af aan duidelijk.

„Ik doe mee, en ik doe mee om te winnen”, sprak Hillary Clinton zelfverzekerd op 20 januari 2007, toen ze haar kandidatuur voor de Democratische nominatie aankondigde. Ze moest het 
uiteindelijk in 2008 afleggen 
tegen Barack Obama. Maar dat nam haar strijdlust niet weg.

Die strijdlust heeft haar altijd gekenmerkt, en werd in belangrijke mate door haar opvoeding bepaald. Haar moeder hield haar meer dan eens voor dat er „in dit huis geen plaats is voor lafaards.” Haar zeer strenge vader –een conservatieve Republikein– deed er vaak nog een schepje bovenop, maar dan in negatieve zin. „Tegen de tijd dat Hillary aan haar tienerjaren begon, was er weinig leuks meer aan haar vader. Al het enthousiasme en de vrolijkheid was verdwenen. Hij was somber en klagerig, maakte alleen nog maar rotopmerkingen en foute grappen”, aldus de Amerikaanse onderzoeksjournalist Carl Bernstein in zijn biografie over Clinton.

Zelf verdoezelde Hillary die kant van haar vader vooral, onder andere in haar autobiografie ”Living History”. Dat verdoezelen heeft haar altijd aangekleefd. Het varieerde van een in de problemen geraakte bank waarvan Clinton tijdens haar carrière als advocaat een aantal gesloten dossiers liet vernietigen, tot het versturen van e-mails via een privéserver gedurende haar ambtstermijn als minister van Buitenlandse Zaken.

Dat laatste zal haar vermoedelijk nog duur komen te staan in de resterende tijd van de verkiezingscampagne. Haar Republikeinse rivaal Donald Trump liet eerder al weten dat Clinton achter de tralies zou moeten 
verdwijnen om haar gesjoemel met elektronische berichten.

Ondanks alle negatieve ruis die er steeds om haar heen hing, wist Clinton toch een politieke carrière van formaat op te bouwen. Te beginnen met haar verkiezing tot senator voor de staat New York in november 2000. Zes jaar later volgde haar herverkiezing, die ze met relatief gemak in de wacht sleepte.

In de acht jaar voor haar senatorschap speelde Hillary de rol van first lady, aan de zijde van haar man Bill. Dat was voor het eerst dat ze zonder baan zat. President Clinton maakte haar voorzitter van een werkgroep die het stelsel van zorgverzekeringen moest hervormen. Die pogingen strandden echter op de oer-Amerikaanse overtuiging dat de overheid zich zo weinig mogelijk met de burger moet bemoeien.

In de tussentijd maakte ze de onverkwikkelijke Lewinsky-affaire mee, waarbij haar echtgenoot langs de rand van afzetting scheerde als gevolg van seksuele escapades met een stagiaire in het Witte Huis. Hillary bleef haar echtgenoot echter publiekelijk door dik en dun steunen, hoewel hun huwelijk in zwaar weer terechtkwam, vooral toen bleek dat Bill over zijn uitspattingen had gelogen.

Bij alles bleef Hillary zich bij elke situatie steeds afvragen wat haar voorbeeld Eleanor Roosevelt zou hebben gedaan. Als er zich weer een moeilijkheid aandiende, „was het tijd voor een nieuw gesprek met Eleanor”, schreef ze in haar autobiografie.

Na haar verkiezingsnederlaag bij de voorverkiezingen van 2008 kwam er bepaald geen einde aan de politieke carrière van Clinton. Barack Obama vroeg haar de post van Buitenlandse Zaken te vervullen. Dat deed ze – en met verve. Als bewindsvrouw bezocht ze 112 landen, meer dan welke voorganger van haar ooit had gedaan.

Als minister maakte ze een sterke indruk – en dat moet haar worden nagegeven. Al haar liberale opvattingen over ethische kwesties ten spijt is Hillary Clinton een ervaren politica én diplomaat. Die ervaring is tevens haar sterkste punt in de komende verkiezingsstrijd tegen Donald Trump.

In de aanloop naar die strijd 
laat Hillary Clinton zich –opnieuw– leiden door Eleanor Roosevelt. Haar adagium luidde: „Vechten tot je erbij neervalt.” Dat zal zeker het beeld van de komende maanden zijn. Totdat de kiezer op 8 november het beslissende woord spreekt over de nieuwe bewoner van het Witte Huis.