Voordelig aan een aflossingsvrije hypotheek zijn natuurlijk de lage lasten. Je betaalt alleen de rente en profiteert op die manier van maximaal fiscaal voordeel. Ook geeft zo’n hypotheek je vrijheid, omdat je zelf kunt bepalen wanneer je aflost. Dat kan als je bijvoorbeeld meer gaat verdienen of bij eventuele toekomstige giften of erfenissen.

Trouwens, waarom zou je aflossen, want de huizenprijzen gaan toch stijgen, dus als je de woning verkoopt, heb je afgelost. Verder is er nog de inflatie. Geld heeft de neiging om met de tijd steeds minder waard te worden. Als mensen dertig jaar terug een hypotheek afsloten voor 500.000 gulden, dan was dat een enorme hypotheek. Omgerekend in euro’s is dat nu bijna de prijs van een starterswoning.

Looptijd

Maar wat als de huizenprijzen toch niet stijgen en je je huis niet verkoopt? En als de waarde van geld nu ineens niet af-, maar juist toeneemt? Aan het einde van de looptijd moet de hypotheek wel worden afgelost. Recent sprak ik een particulier die drie maanden voor het verlopen van de hypotheek een brief kreeg van de bank om het benodigde geld even over te maken. Uiteraard was de waarde van het geld de afgelopen dertig jaar afgenomen, maar nog steeds kon je er een mooi appartement van kopen. Toch veel geld om in drie maanden bij elkaar te schrapen.

Als er in je notariële hypotheekakte staat dat de hypotheek maximaal dertig jaar loopt, moet je bij het aflopen van de lening langs de notaris om opnieuw een hypotheek af te sluiten. Het kan ook dat er notarieel er geen belemmering is om dóór te lenen, maar dat het contract met de bank afloopt. De bank mag intern de hypotheek wel verlengen, maar moet dan wel alle stukken volgens de nieuwe hypotheek­normen beoordelen. En deze nieuwe normen zijn zeer streng.

Huis verkocht

Als blijkt dat het inkomen niet toereikend is om de hypotheek onder de nieuwe regels voort te zetten, dan kan de uiterste consequentie zijn dat het huis verkocht moet worden. Ook al is er op dat huis een forse overwaarde.

De bank mag weliswaar van de normen afwijken, maar dat afwijken is beperkt en aan strenge 
regels gebonden. Vaak zijn 
mensen –als deze situatie zich voordoet– wat ouder en speelt bijvoorbeeld ook mee dat zij inmiddels pensioen ontvangen in plaats van een inkomen. Omdat veel mensen te weinig pensioen hebben, kan dit betekenen dat een bank niet automatisch de aflossingsvrije hypotheek verlengt.

Vorige week had ik een belegger aan tafel die een contract van tien jaar had, dat afliep. De bank eiste de hypotheek op en wilde niet verlengen. Gelukkig was deze belegger in staat om de hypotheek over te sluiten.

Weinig ruimte

Het is de vraag of een bank de eis van aflossen bij een particulier ook zo hard speelt als bij een belegger. De regels bieden weinig ruimte, en ik ben benieuwd of de bank de ruimte die er is wel maximaal wil benutten.

Nu gaat het nog om incidenten, maar toch vind ik dat we de maatschappelijke discussie nu al moeten starten, en niet pas als veel particulieren in de problemen zitten.

De auteur is Master of Financial Planning. Reageren? financieel@refdag.nl