Het hoogseizoen staat voor de deur. De gasten van de recreatieondernemers op de Veluwe komen er vooral voor hun rust. En die wordt nogal eens verstoord door oefeningen van Defensie, zegt Ivo Gelsing, regiomanager Gelderland van de Recron. Deze belangenorganisatie voor ondernemers in de recreatiebranche wil dat de provincie Gelderland aandringt bij Defensie op overleg vooraf.

„Het probleem is dat Defensie zich altijd beroept op nationale veiligheid. Daarvoor moet het leger oefenen. Recreatie wordt altijd van ondergeschikt belang gezien.” Gelsing vindt dat een maatschappelijke afweging moet plaatsvinden. Nu gaan per definitie de belangen van Defensie voor. Ondernemers hebben vooral moeite met geluidsoverlast: schietoefeningen, het laag vliegen met helikopters. „Vooral de Chinooks maken een flink kabaal.”

Militant

Het is niet voor het eerst dat de Recron overlast vreest. Na vertrek uit het Duitse Seedorf was uitbreiding van de legerplaats in Ermelo in 2004 nodig. Campingeigenaren vreesden toen het einde van de rust op de Ermelose heide.

Net nu de Recron om actie vraagt, lopen in Putten patrouillerende soldaten op straat. Het gaat om een bijzondere oefening van de Koninklijke Militaire Academie in Breda, zegt cadet-sergeant van het wapen der Infanterie Barry Luitjes. De 32 oefenende militairen in opleiding zijn bezig met een scenario rond een vredesmissie. Een militante groep doet daarin pogingen Utrecht en Gelderland los te weken van de rest van het land. „We hebben ze uit Soest en Amersfoort verdreven maar het restant zit in Putten.”

Partycentrum De Jachthoorn is afgegrendeld: dit is het hoofdkwartier van de legereenheid. Onderdeel van de oefening is het zichtbaar patrouilleren op straat in het centrum van het dorp. Ze moeten „stabiliserend optreden”, zegt Luitjes, en de „bevolking het vertrouwen geven dat we alles onder controle hebben.” Het leidt tot een enkele reactie van mensen die niet veel op hebben met het leger. „Het merendeel van de reacties is positief.”

Helemaal toeval is het niet dat de KMA op de Veluwe terecht kwam. „We zijn toch al snel beperkt tot de oefenterreinen. En ik kom zelf uit Putten.”

Vliegoefeningen

Klachten over geluidsoverlast tijdens oefeningen van het leger zijn van alle tijden. In juni 1997 legde Defensie nog een grootschalige oefening plat na legio klachten uit Ermelo en Putten. Vooral het laagvliegen leidde tot veel klachten.

Klachten over de huidige oefening worden niet verwacht, aldus een woordvoerder van de gemeente Putten. „Dat gebeurt vooral na vliegoefeningen. Als er klachten binnenkomen, dan verwijzen we die door naar Defensie.” De gemeente heeft evenmin te maken met klagende ondernemers. Die weten doorgaans zelf hun weg richting Defensie te vinden, aldus de zegsvrouw.

In het grootste deel van de Veluwe zijn laagvliegende helikopters toegestaan. Midden en ook eind juni staan weer oefeningen gepland. Zowel de landmacht als de luchtmacht zijn onbekend met de specifieke klachten van de Recron, aldus een woordvoerder van het ministerie van Defensie. Gemeenten worden wel vooraf op de hoogte gebracht van oefeningen. „Bij grote oefeningen van de Landmacht poogt de desbetreffende brigade burgers daarbij te betrekken.”

Ook ondernemers krijgen dan een uitnodiging, aldus de zegsman. Een dergelijk grote oefening vindt doorgaans een keer per jaar plaats. Tijdens de grootschalige oefening Falcon Autumn in september 2011 –waar verspreid over het land 2.500 militairen zijn ingezet– werd zelfs nadrukkelijk de hulp van burgers ingezet. Zo mochten ze helpen bij de inspectie van militaire auto’s.

Schieten

Opvallend is dat Defensie zegt meer te oefenen op de terreinen op de Veluwe, maar dat het totaal aantal klachten juist afneemt. „We oefenen meer in eigen land omdat er minder budget is voor oefeningen in het buitenland.” Voor oefeningen op de terreinen van Defensie heeft het ministerie een vergunning. Wel wordt zoveel mogelijk buiten de avonduren geoefend, maar soms is dat toch noodzakelijk. „Ook in het donker moet af en toe geoefend worden met het schieten.”

De Luchtmacht tracht overlast zoveel mogelijk te vermijden en oefent daarom verspreid over het land. Wel wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de natuur: zo wordt er niet of minder in het broedseizoen gevlogen.

Ook worden de oefeningen zoveel mogelijk buiten het hoogseizoen gehouden. „Maar de belangen van de veiligheid van de piloten staan centraal.” Piloten zijn bijvoorbeeld in training ter voorbereiding op uitzending naar Mali. Dat kan niet uitgesteld worden. Ook de Landmacht beperkt het oefenen in het hoogseizoen. „Dan zijn ook veel militairen met verlof.”