Zo’n zestig mensen uit twintig landen zijn tot en met vrijdag bijeen in het landelijk gelegen conferentiecentrum in De Glind, tussen Scherpenzeel en Barneveld. Gereformeerden in de diaspora, zou je hen kunnen noemen. Sommigen zijn lid van gevestigde kerken 
–met name in Schotland, Engeland en Nederland– anderen behoren tot een gemeente in wording. Gemeenten met amper twintig of dertig leden zijn normaal.

De term ”hard work” (zwaar werk) valt regelmatig in de wandel­gangen. Maar nergens domineert de klacht. God bouwt Zijn Koninkrijk, ook daar waar de bommen vallen. Nog zeven vielen er deze week, zegt een zendingsmedewerker vanuit het oosten van Oekraïne.

Buiten Europa

Het is een Europese conferentie, maar er zijn ook zendelingen van buiten Europa aanwezig. Zoals Marc Bube, die namens de Orthodox Presbyterian Church in de Verenigde Staten betrokken is bij missionaire projecten in Europa. De Braziliaan Geison Pimentel is als zendeling werkzaam in Roemenië. Interessant is ook de aanwezigheid van Koreaan Soon Cheol Ahn van de algemene assemblee van de Presbyteriaanse Kerken, die zendingswerk doet in Moskou. Culturen en naties lopen door elkaar heen. Er zijn veel mensen uit de Oost-Europese landen, zoals Letland, Polen, Oekraïne, Litouwen, Albanië. De open grenzen in Europa maken dit gemakkelijk.

De aanwezigen staan voor de gereformeerde leer. Bij veel presentaties komt aan de orde dat de kleine gemeenschappen de gereformeerde belijdenisgeschriften onderschrijven: Heidelbergse Cate­chismus, Westminster Confessie en de Nederlandse Geloofsbelijdenis, ze zijn in verschillende Europese talen vertaald en men ziet er het belang van in. Een bewijs dat missionaire context en gereformeerde confessie elkaar niet hoeven te bijten.

Sacramenten

Het thema van de conferentie gaat over sacramenten als ”middel van genade”. Dr. Egbert Brink, docent aan de Theologisch Universiteit Kampen, illustreert de verbondenheid van de wereldwijde gereformeerde familie aan de hand van het avondmaal. Hij legt de verbinding tussen Pesach, het offer van Jezus en de uitstorting van de Heilige Geest. „Vergoten bloed en vergoten Geest lopen parallel. Dat laat de verre, internationale strekking zien van Jezus’ zelfovergave.”

Die nieuwe verbondenheid komt tot uitdrukking in de gemeenschap met Christus én met elkaar. „Christus is niet los verkrijgbaar. Het gaat erom dat je elkaar als medechristen erkent. Samen aan één tafel zitten, eten van één brood, drinken uit één beker, ongeacht ras, opleiding, karakter.” Jezus legt een duidelijke verbinding tussen het avondmaal en de maaltijd van de toekomst. „Donker en blank reiken elkaar de hand. Een voorproefje van wat komen gaat: alle volken komen samen, die Hij allemaal noemt bij name.”

Maar dr. Brink heeft ook kritiek. „Kan het dan niet wat uitbundiger met de vieringen hier”, zo vraagt hij zich af. „Het is geen zielige Jezus Die stierf, het is de machtige Heiland die Zichzelf gaf. Stilte is goed, en hoeft niet doods te zijn. Maar het hoeft toch niet alleen stil te zijn? Mag het feestelijk karakter niet meer tot uitdrukking worden gebracht?”

Het blijft niet alleen bij woorden. Tijdens de conferentie zijn vertegenwoordigers van twee Schotse kerken aanwezig die sinds zestien jaar gescheurd zijn, de Free Church of Scotland en de Free Church of Scotland (Continuing). Van het laatste verband is ds. Donald John Morrison lid. Of de scheuring nog is te herstellen? „Nee”, zegt hij spijtig. „De kerken zijn een eigen leven gaan leiden. Maar dat verhindert ons niet om samen hier aanwezig te zijn. David Miller van de Free Church of Scotland, hij is mijn broeder!”

„Aandacht voor Polen minimaal”

Naam: Dariusz Brycko

Land: Polen

De aandacht voor missionair werk in Polen is ondergesneeuwd, vindt gemeente­stichter Dariusz Brycko (39) uit Warschau. „Je hoort wel veel over Oekraïne en Roemenië. Ik vermoed dat het te maken heeft met het feit dat er in Polen nauwelijks protestanten zijn, en de Rooms-Katholieke Kerk er zo prominent aanwezig is.” Het aantal protestanten in het land bedraagt 120.000, 0,3 procent van de ruim 40 miljoen Polen.

Brycko is naar zijn weten de enige officiële confessionele gemeentestichter in Polen. Officieel, zegt hij, namens de Associate Reformed Presbyterian Church in Amerika. Hij heeft nog geen gemeente, maar hoopt deze komende zomer te stichten. Hij droomt van een gereformeerd studiecentrum aan een Poolse universiteit.

Brycko is internationaal gericht. „Mijn grootvader was Pool en ik heb tot mijn achttiende jaar in Polen gewoond. Ik ging toen in Amerika studeren, werd predikant, maar wilde terug naar Polen om daar de gereformeerde leer brengen.”

Hij ziet vooral onder jongeren 
in Polen weer belangstelling voor de gereformeerde leer. Brycko: „De leegte tussen links en rechts in Polen is alleen op te vullen 
met de gezonde gereformeerde 
leer.”

Kerkplanter in arm Kroatië

Naam: Almir Pehlic

Land: Kroatië

Almir Pehlic (29) is gemeente­stichter van de Protestantse Gereformeerde Christelijke Kerk in Kroatië. Zijn kerkverband heeft een episcopale structuur en liturgie. Met zijn witte boordje oogt Pehlic als een anglicaanse geestelijke.

Komt hij niet te klerikaal over? „Nee”, antwoordt hij overtuigd. „Ik ben zo zichtbaar op straat en laat zien dat ik tijd heb voor mensen die mij aanspreken. Ik ben beschikbaar als prediker van Gods Woord.”

Zijn gemeente in Karlova, 50 kilo­meter onder de hoofdstad Zag­reb, is slechts twee jaar oud en telt dertig leden. Financiële ruimte voor het huren van een ruimte is er amper. Toch zijn mensen volgens hem geïnteresseerd in het Evangelie. In de Rooms-Katholieke Kerk en Orthodoxe Kerk horen ze alleen een politiek verhaal, dat uitdraait op moralisme en legalisme. „Mensen merken er nooit dat Christus direct in het hart komt en daar vrijheid schenkt.”

Pehlic werkt onder de arme Roma­bevolking. „Vooral hun kinderen voelen zich buitengesloten. Als Christus zich niet om hen bekommert, wie dan wel?”

De Kroaat is voor het eerst op de EuCRC. „Ik ben hier om netwerken op te bouwen en met anderen te bidden. Dat laatste is al begonnen”, zegt hij tevreden.