Dr. Schweitzer, predikant van de Evangelical Presbyterian Church in England and Wales, zette tijdens de tweede dag van de Europese Conferentie van Gereformeerde Kerken (EuCRC) in De Glind ondubbelzinnig zijn standpunt uiteen. De praktijk in veel protestantse kerken sinds de twintigste eeuw om kinderen onbeperkt tot het Avondmaal toe te laten is „verwoestend” voor de kerken.

Ten onrechte beroept men zich volgens hem op de praktijk in de Vroege Kerk en de Bijbel (met name de Korinthebrief) of baseert men zich op een vermeende parallellie tussen Pasen (waar ook kinderen aan deelnemen) en Avondmaal. De predikant citeerde uitvoerig Calvijn en confessionele geschriften in de Nederlandse en Engelse traditie om aan te tonen dat doop en Avondmaal twee verschillende sacramenten zijn en dat voor het laatste onderscheidingsvermogen, geloof en kennis, gewenst is. „Terwijl de doop eenmalig is en passief wordt ontvangen, wordt Avondmaal frequent gevierd en is er sprake van actieve betrokkenheid.”

Wel is het zo dat tot op de huidige dag de Oosters-Orthodoxe Kerk kindercommunie praktiseert. Evenals in de Rooms-Katholieke Kerk waar kinderen vanaf hun zevende jaar deel kunnen nemen aan de mis, dit vanwege de veronderstelde directe werking van het sacrament dat genade mededeelt.

Calvijn

Maar als een kind nu werkelijk gelooft? Dr. Schweitzer erkent hier een duidelijke uitzondering. „Calvijn ging ervan uit dat een kind op zijn tiende jaar belijdenis kon doen van zijn geloof en daardoor toegang kreeg tot het Avondmaal. Maar dat is wat anders dan wat sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw gangbaar is geworden. Toen werden, met name in Europa, kinderen massaal toegelaten tot het Avondmaal. Je ziet soms foto’s van avondmaalstafels met bloemen en kinderen die de beide tekenen ontvangen. Het is een praktijk die niet onschuldig maar destructief is”, aldus een stellige Schweitzer.

Hij is zelfs voorstander van tuchtoefening als deze praktijk zich voordoet. Kerken in missionaire situatie moeten duidelijk laten blijken „herders te zijn over hun kudde”. Maar vooral catechetisch onderwijs en worteling in een levendige geloofstraditie is nodig.

Dr. Schweitzer benadrukte dat zijn verhaal niet bedoeld is om „met wapens in de aanslag” de wacht te houden bij de avondmaalstafel. „Het gaat er mij vooral om dat we niet onbeperkt kinderen mogen toelaten. Kinderen mogen zeker aan het Avondmaal, maar op de rechte wijze.” Desgevraagd noemde hij als voorbeeld zijn eigen gezin: „Ik heb zeven kinderen, waarvan de oudsten, 12, 14 en 17 jaar, deelnemen aan het Avondmaal. Dat is in de lijn van Calvijn.”

Veel losgemaakt

De lezingen over de sacramenten maken veel los, zegt drs. Jos Colijn, voorzitter van de EuCRC. Dat was dinsdagavond al het geval met dr. Egbert Brink, die pleitte voor een veelkleurige Avondmaalsviering. „Zijn verhaal roept veel herkenning op, wat bleek uit de positieve gesprekken daarna.”

Drs. Colijn kijkt terug op een goede start van de conferentie. „Er wordt veel aan netwerken gedaan. Je merkt een klimaat van verzoening en openheid. Zo komt iemand uit Armenië zijn geloofsgenoot uit Turkije tegen, ontmoeten mensen uit Rusland en Oekraïne elkaar. En Russen staan oog in oog met mensen uit de Baltische landen en Polen die in deze tijd toch met gemengde gevoelens naar Rusland kijken.”

Interessant is dat de deelnemers van de conferentie ook van buiten Europa komen. „Er zijn mensen aanwezig uit Amerika, Brazilië en Zuid-Afrika die aanhaken bij missionaire initiatieven in Europa. Amerikanen waren vanouds gewend zelfstandig projecten te starten, maar kijken nu wat er gaande is aan bestaande initiatieven. Je merkt dat Europa zendingsgebied is geworden. De deelnemers buiten Europa bedrijven zending in ons werelddeel. En het mooie is dat ze ook nog gereformeerd zijn.”

Ds. J. G. Schenau, christelijk gereformeerd predikant in Goes en vanaf het allereerste begin betrokken bij de EuCRC, constateert een duidelijke verbreding sinds de begintijd. Hij ziet een toenemende aandacht voor het missionaire werk in Europa. „Je merkt dat de rijkdom van de gereformeerde confessie breed wordt erkend. De grenzen zijn nu open geworden, maar dat waren ze eigenlijk al in de zeventiende eeuw toen de gereformeerden elkaar ook toen ontmoetten.”