”Pinksterkerken”
Auteur: Huib Zegwaart, serie Wegwijs
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2003
ISBN 90 435 0803 9
Pagina’s: 189 blz. € 14,90; Titel: ”Evangelische leefgemeenschappen”
Auteur: Gijs van den Brink, Wim Dorsman en Henk Minnema
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2004
ISBN 90 435 0801 2
Pagina’s: 119 blz., € 12,90.

In de serie ”Wegwijs” is een boek verschenen van de hand van Huib Zegwaart dat ons wegwijs wil maken in de Pinksterkerken. Op zichzelf is dat wel nodig, want voor de buitenstaander vormt de Pinksterbeweging een verwarrende mengeling van gemeenten en leiders. Wat dat betreft is het in die beweging niet veel beter gesteld dan in de kerken.

Zo zijn er behalve gemeenten die vanwege hun naam direct herkenbaar zijn als Pinkstergemeente, ook gemeenten die zich ”Volle Evangeliegemeente” noemen of simpelweg ”Evangeliegemeente”. Ook kom je namen tegen als ”Rafaël Nederland” en de ”Bereagemeenschap”.

Allereerst wordt in dit boek ingegaan op het ontstaan van de Pinksterkerken. Veel daarvan mag als bekend verondersteld worden. Toch is tot een juist verstaan van de Pinksterkerken goed om te weten dat ze zijn voortgekomen uit de Amerikaanse heiligheidsbeweging. In deze beweging geloofde men dat de vervulling met de Heilige Geest pas kwam als men een leven van volkomen heiliging leidde. De zonde van de enkeling en van de kerk stond de doop met de Heilige Geest in de weg.

In 1906 werd San Francisco getroffen door een geweldige aardbeving. De mensen waren verontrust en angstig. In Los Angeles was een groep mensen die in hun christenzijn de tijd van de eerste apostelen nastreefden. Zij geloofden dat de doop met de Geest, het spreken in tongen en de geneeswonderen met de dood van de apostelen niet waren verdwenen. De koudheid en de geesteloosheid van de kerk hadden deze gaven doen verdwijnen. Zij noemden zich de Azusa Street Mission. Hun leider was W. J. Seymour. Deze mensen zagen in de aardbeving een laatste oproep van God tot de wereld om zich van de zonden te bekeren voordat het eindoordeel zou komen.

In deze gemeente speelden zich wonderlijke dingen af. Er werden mensen met de Heilige Geest gedoopt, sommigen spraken in tongen; stokken, krukken, medicijnflessen en brillen werden weggeworpen omdat Gods Geest de mensen aangreep en genas. De tijd van de apostelen scheen werkelijk teruggekeerd te zijn. De berichten over diepe geestelijke ervaringen en geneeswonderen verspreidden zich spoedig, niet alleen over Amerika, maar over de gehele wereld.

Groei
Het werd het begin van een beweging, die de Pinksterbeweging genoemd wordt. Deze beweging heeft zich razendsnel over de gehele christelijke wereld verspreid. Momenteel behoren er in Amerika 30 miljoen mensen tot de Pinksterkerk en minstens 7 miljoen tot aanverwante kerken. In Europa rekenen 35 miljoen mensen zich tot de oorspronkelijke Pinksterkerken. Afrika telt ongeveer 30 miljoen Pinksterchristenen, terwijl hun aantal in Azië en Zuid-Amerika op respectievelijk 50 en 140 miljoen geschat wordt. In Rusland en de voormalige Oostbloklanden breidt zich de beweging ook sterk uit.

Nederland telt ongeveer 115.000 Pinksterchristenen. Wereldwijd spreekt men over 220 miljoen leden van de klassieke Pinksterkerken. Het zijn aantallen om toch even bij na te denken. Dit betekent dat een kwart van de christenheid de invloed van de Pinksterbeweging heeft ondergaan.

De groei van de Pinksterkerken is voortgekomen uit het ontbreken van geestelijke warmte in de gevestigde kerken. De auteur besteedt ook aandacht aan de theologie van de Pinksterkerken. Het gaat in de Pinkstertheologie om spiritualiteit, om geestelijke ervaring, om christenzijn zoals de eerste christenen en vervuld worden met de Heilige Geest.

Huib Zegwaart wil vooral misverstanden uit de weg ruimen. Natuurlijk gaat het in de Pinksterkerken om de doop met de Heilige Geest. Het bewijs van het bezitten van die Geestesdoop is het spreken in tongen. Maar wij moeten niet denken dat het in de Pinksterkerken alleen gaat om de Geestesdoop, het spreken in tongen, de gaven van de genezing of het uitdrijven van demonen. „Niet de Geest staat centraal, maar de persoon van Jezus”, zo zegt ons de auteur. (blz. 124)

In de uiteenzetting van de theologische varianten van de beweging komt Zegwaart tot de vaststelling dat er bij alle verschillen één gezamenlijk element in de theologie is, namelijk dat de Pinksterkerken geloven dat de mens tot kiezen in staat is en dus ook tot het kiezen voor God en Jezus. De mens kan op Gods uitnodiging ingaan, maar kan deze ook weigeren. Onomwonden wordt van de Pinksterkerken gezegd: „In dit opzicht stemmen zij volledig in met de Arminiaanse traditie.” (blz. 125)

Alles overziende is het een goed boek wat de informatie betreft. Het neemt inderdaad ook misverstanden weg. Toch raad ik u niet aan om lid van deze kerken te worden, maar te blijven bij de kerk die met Paulus belijdt: „Zo is het dan niet desgenen die wil, noch desgenen die loopt, maar des ontfermenden Gods.” (Rom. 9:16)

Leefgemeenschappen
In de serie ”Wegwijs” verscheen eveneens een boekje over evangelische leefgemeenschappen. Dit is een voor reformatorische christenen onbekend terrein. Het boekje spreekt over 28 evangelische gemeenschappen. Zij hebben bijna allen het voorbeeld voor ogen van de eerste christengemeente te Jeruzalem. De doelen van de leefgemeenschappen verschillen echter. Bij sommige staat het gezamenlijk christenzijn voorop. Daar woont men bij elkaar om samen in het geestelijke leven en de navolging van Christus te groeien. Andere leefgemeenschappen stellen zich ten doel om armen, zieken, drugsverslaafden en zwervers te helpen.

De leefgemeenschappen variëren ook nogal in grootte. Sommigen bestaan uit slechts zes leden, anderen zijn wel tot zestig personen groot.

Mijn kanttekening bij dit gebeuren is dat wij de Heilige Geest niet kunnen nadoen. De basis van de eerste gemeente in Jeruzalem bestond uit verslagen harten die hun heil in Christus hadden gevonden. Waar deze basis ontbreekt, is het toch mensenwerk. Mijn vraag is ook of wij met deze leefgemeenschappen niet aan Gods gave, de kerk en de gemeente, voorbijlopen.