Oud-leerling: Jean Langlais was niet snel tevreden
De Franse organist en componist Jean Langlais, die op 8 mei 1991 op 84-jarige leeftijd in Parijs overleed, had een wereldwijde reputatie.

Ook vanuit Nederland studeerden tientallen organisten bij deze pedagoog, improvisator en concertgever. Zij leerden bij Langlais hoe ze de orgelwerken van Franck, Widor, Tournemire, Dupré en andere Fransen moesten vertolken. Ook volgden ze improvisatielessen bij de Fransman.
Jean Langlais werd op 15 februari 1907 in La Fontenelle, in Bretagne, geboren. Ten gevolge van de oogziekte glaucoom werd hij op 2-jarige leeftijd blind. In 1927 ging Jean orgel studeren aan het conservatorium van Parijs. Zijn leraren waren onder anderen Marcel Dupré en Charles Tournemire. Onder zijn medestudenten waren Olivier Messiaen en Gaston Litaize.
Na zijn afstuderen ging Langlais lesgeven aan het blindeninstituut in Parijs waar hij zelf was opgeleid. Nadat hij organist was aan de Notre-Dame de la Croix te Rennes en de Saint-Pierre de Montrouge in Parijs, werd Langlais in 1945 organist-titulair van de Sainte-Clotilde in Parijs. „Nooit zal ik het moment vergeten dat ik voor het eerst dit schitterende orgel bespeelde. De aangeslagen beginakkoorden deden werkelijk alles vergeten”, zei hij ooit.
In de Sainte-Clotilde trad Langlais in de voetsporen van César Franck, Gabriel Perné en Charles Tournemire. Deze begerenswaardige positie bekleedde hij tot 1987. Hij zette er de roemrijke traditie van zijn voorgangers voort. In deze periode ontwikkelde hij zich tot een veelgevraagd concertorganist en improvisator en gaf hij meestercursussen. In ons land bespeelde hij de orgels in onder andere Ede, Deventer, Gouda, Haarlem en Den Haag. Ook trad Langlais in ons land op als jurylid bij orgelconcoursen, zoals in Deventer en Haarlem. In Haarlem (1963) bevoordeelde hij de kandidaten die zijn leerlingen waren, tot woede van zijn Amerikaanse collega-jurylid Robert Noehren.
Als componist is Langlais van grote betekenis geweest, hoewel hij niet echt school heeft gemaakt. Tot zijn meest gespeelde werken behoren het Te Deum, ”Pasticcio” en ”Incantation pour un Jour Saint”.
Als organist en improvisator heeft Langlais vele organisten opgeleid, zoals zijn tweede vrouw Marie-Louise Jaquet en de Franse organisten Michelle Leclerc en Naji Hakim. Vanuit Nederland waren Ewald Kooiman en Kees van Eersel de eersten die de weg naar Parijs vonden. In hun kielzog gingen onder anderen Albert van der Hoeven, Margreeth de Jong, Jan Harryvan, Hans Leenders, Wouter Blacquière en Gijsbert Lekkerkerker (improvisatie) bij Langlais studeren. Tot de laatste leerlingen van de Fransman behoren Petra Veenswijk en Garard Legierse. „Het was iets bijzonders om van Jean Langlais les te krijgen”, zegt Petra Veenswijk. „Speelde je werk van hemzelf, dan was hij minder veeleisend. Bij Franck lag dat anders. Dat moest nauwgezet en echt vanuit je gevoel. Hij was niet snel tevreden.”
Zie ook:
De blinde maître van de Saint Clothilde : In memoriam Jean Langlais, een vakbekwaam Frans componist, organist en pedagoog (Reformatorisch Dagblad, 24-05-1991)
Blinde maître Jean Langlais verjaart : Strijdbare vertegenwoordiger van de traditie Franck-Piemé-Toumemire (Reformatorisch Dagblad, 13-02-1987)