Chaplin is directeur van het Kirby Laing Institute for Christan Ethics in het Engelse Cambridge. Hij verwees naar een uitspraak van oud-EU-topman Jacques Delors. Die voorspelde in 1992 dat het „binnen tien jaar” uit zou zijn met de Europese integratie als de „ziel van Europa” niet zou zijn gevonden. Chaplin: „We zijn nu bijna 25 jaar verder en er is nog niets gevonden.”

Chaplin matigde de hoop dat het christendom (al dan niet stilzwijgend) de grondslag van de EU zou kunnen zijn. „Historisch gezien zijn er te veel zielen in Europa. Ook de islam is een Europese godsdienst, gezien de vele moslims die er door de eeuwen heen hebben gewoond.”

Volgens de Engelse ethicus doet de EU er daarom ook niet wijs aan Turkije bij voorbaat buiten de deur te houden omdat het een islamitisch land is. „Dan zet je miljoenen van de EU-burgers weg als tweederangs. Bovendien doet Turkije zelf al genoeg om voorlopig geen lid van de EU te worden.”

De Ierse advocaat Porcan Price constateerde dat de „taal van mensenrechten” vandaag een sterk middel is om nieuwe eisen af te dwingen. „In oude mensenrechtenverklaringen herkennen christenen heel veel van hun eigen gedachten. Bijvoorbeeld dat de waardigheid van de mens een gave van de Schepper Zelf is. In het nieuwe denken zetten mensen rechten om in eisen, die rechtbanken vervolgens inwilligen.”

Op die manier heeft het Amerikaanse hooggerechtshof voor alle Amerikaanse staten de weg naar het homohuwelijk geopend. Volgens Price is het ook bij het Europees Hof voor Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg een „trend” dat rechters steeds meer erkenning aan alternatieve gezinsvormen geven. „De vraag is natuurlijk of iedereen gehouden is dat te respecteren.”

Kansen voor strijd tegen porno

Om de prostitutie te bestrijden, is het eerst nodig de pornografie te beperken. Want pornografie bevordert de vraag naar betaalde seks.

Dat stelde maandag de Zweedse activist Maria Ahlin op de conferentie in Amsterdam. Zij leidt de organisatie Freethem, die in enkele Europese landen actief is om jongeren bewust te maken van het gevaar van pornografie.

Volgens haar is er voldoende „wetenschappelijk bewijs” dat pornografie de prostitutie stimuleert. „Dat bewijs is eigenlijk al in de jaren zeventig geleverd.”

De strijd tegen pornografie hoeft niet bij voorbaat te stuiten op de vrijheid van pers, aldus Ahlin. „Er zijn voldoende juridische aanknopingspunten. Onder meer omdat de porno tegenwoordig in hoge mate gewelddadig is.”

De Zweedse wetgeving die de klanten van prostituees strafbaar stelt, is een groot succes, aldus Ahlin. „Er is veel om gelachen. Ook is vaak voorspeld dat dit alleen maar leidt tot ondergrondse prostitutie en meer geweld tegen kwetsbare vrouwen. Maar het omgekeerde blijkt waar te zijn. Alle vormen van prostitutie zijn zichtbaar afgenomen.”

„Vrije spraak is de bloesem”

De vrijheid van meningsuiting is de bloesem van alle vrijheden. Het is een gave die ons aan Jezus doet denken, stelde dr. A. J. Plaisier (algemeen secretaris van de PKN) maandag op de conferentie. „Jezus stond in de vrijheid, en gaf de mensen vrijheid.”

De vrijheid van spraak komt op vanuit Paulus’ instructies aan de eerste gemeenten. „Iedereen is getuige van de waarheid. Zonder dit getuigenis wordt deze vrijheid gauw een bot wapen.”

Plaisier besefte dat het christendom vandaag binnen de EU-lidstaten geen „privileges” meer heeft. Maar vanuit het verleden heeft het christendom blijvende impact op de politiek gehad. „De gedachte dat de overheid er is om te dienen, is uniek voor het christendom. Hetzelfde geldt voor het besef dat de overheid niet door macht maar door de wet wordt geleid.”

De theoloog maakt zich wel zorgen over Europa. „Het zicht op onze wortels is verdwenen. Maar bestaat er een Europa zonder wortels?”