JA

Ook folders –papieren evangelisten– zijn middelen om te communiceren over het christelijk geloof. In een folder is ruimte voor een korte, krachtige tekst of een aansprekende illustratie. Hij kan de belangstelling opwekken. Iemand die zich aangesproken voelt, kan contact opnemen met de kerk of organisatie die de folder verspreidde.

Een boek biedt andere mogelijkheden. Je kunt een overzicht geven of een thema uitleggen. Zelfs Bruna en bol.com hebben inmiddels een ruim aanbod aan boeken over de basis­beginselen van het christelijk geloof.

Dan zijn er de moderne media, blogs en websites, de sociale media. Veel niet-christenen komen via de moderne media voor het eerst of weer opnieuw in contact met christenen, bijvoorbeeld omdat ze gelinkt worden aan het netwerk of de vriendengroep van een christelijke collega. Inmiddels staan ook YouTube en Facebook vol met video’s van debatten, kerkdiensten en persoonlijke getuigenissen in allerlei talen. Voor zover een overheid geen censuur uitoefent, is dit alles voor iedere wereldburger die over internet beschikt, vrij toegankelijk.

En dan zijn er nog de tv en de radio die de huiskamer binnenkomen van eenzamen en verlatenen. Men bereikt er zelfs afgelegen volken mee, over de grenzen van gebieden die gesloten zijn voor het Evangelie.

Kortom, om te communiceren over het christelijk geloof staan veel nuttige hulpmiddelen tot onze beschikking.

NEE

Toch schuilt in al deze middelen een tekort. Bij geschreven en uitgezonden informatie is de zichtbare en kenbare mens verdwenen. Je moet het doen met de woorden en de beelden. De woorden kunnen waar zijn, maar hoe weet je dat? Het is moeilijk te toetsen. Geschreven en ook uit­gesproken woorden kunnen prachtig klinken, 
een opgenomen redevoering kan indruk maken, maar als er geen vlees en bloed 
bij komt, kun je de integriteit, de echtheid en oprechtheid niet beproeven. Want 
integriteit is niet uit de woorden die iemand uitspreekt af te leiden. Woorden ontvangen kracht als ze één zijn met 
het concrete leven van de persoon of 
de groep die ze uitspreekt.

Er is nog een beperking. In andere dan westerse tradities, waarvan er inmiddels ook vele in Nederland zijn, is het geschreven woord niet het middel om belangrijke informatie uit te wisselen. Men heeft gewoonweg geen belangstelling voor geschreven bronnen. Zaken die er echt toe doen, communiceer je niet eerder dan wanneer een band geschapen is van onderling respect en vertrouwen.

Om die reden is het in dergelijke culturen gebruikelijk om een poosje bij elkaar te zijn en bijvoorbeeld samen de maaltijd te gebruiken alvorens met de boodschap voor de dag te komen. Formuleringskracht speelt geen rol. Het draait vooral om wie je bent en om de relatie. Om woorden van diepe betekenis en wijsheid te spreken, schep je eerst een klimaat van vertrouwen en respect. En dan komt het gesprek waarbij je elkaar als het ware diep in de ogen kijkt en de boodschap overbrengt, en tegelijkertijd de echtheid van wat gezegd wordt kunt beproeven.

Ook in de Bijbel zijn woord en leven nauw met elkaar verbonden. Regelmatig waarschuwen de profeten het verbondsvolk voor het uitspreken van woorden die overeenkomen met Gods wil zonder dat het hart erbij betrokken is. Christus roept op om Zijn naam te belijden voor de mensen, dat is recht tegenover het gezicht van een ander (Matth. 10:32). Hij leert tijdens Zijn omwandeling dat het geloof in Hem samengaat met concrete daden, zoals het te eten geven van de hongerige, het kleden van de arme, het herbergen van de vreemdeling en het bezoeken van gevangenen.

DUS

Het is niet verkeerd om folders en boeken te verspreiden, of via de moderne media te communiceren over het christelijk geloof. Maar al die communicatie wordt tot een leugen als er geen werkelijkheid te vinden is waarin Gods Geest samenkomt met de menselijke geest, waarin mensen van vlees en bloed zichzelf verloochenen en God en hun naaste leren liefhebben. Het Evangelie van Jezus Christus heeft een gezicht ín mensen en ín kerken, in wat ze doen en laten.

Alleen verantwoording afleggen in woord en geschrift, alleen een post op Facebook is niet genoeg om de roeping van de christelijke kerk in deze wereld te volbrengen en de naam van Christus groot te maken. ”Real life” hoort bij de kerk, want christenen belichamen het christelijk geloof. Ze zijn „van de weg”, dat is de weg van Christus in deze wereld, concreet in woorden én in daden, met vallen en opstaan, inclusief het lijden om het geloof.

Dr. J. H. van Doleweerd, missioloog en theologisch docent.