Het is mode in Brussel om voortdurend de lofzang te zingen op de „Europese burger.” Deze wordt, volgens zeggen, door de Europese Unie zeer serieus genomen. Het jaar 2013 werd zelfs gedoopt tot ”Jaar van de Europese Burger”.

Maar worden burgers wel zo serieus genomen? De aankondiging dat nog deze zomer de inwoners van Turkije en Oekraïne visumvrij mogen reizen naar de EU laat zien dat eerder het tegendeel waar is.

De uitslag van het Nederlandse referendum over het associatieverdrag met Oekraïne was nog nauwelijks binnen, of de Europese Commissie kondigde aan met een voorstel te komen voor visumvrij reizen van Oekraïners naar de EU. Oekraïne zou namelijk aan alle regels voldoen.

Corruptie en persvrijheid

Ik heb daar zo mijn twijfels over en heb al vragen aan de commissie gesteld over de kwaliteit van dit oordeel. Zo is een van die regels het effectief bestrijden van corruptie. Ondanks enkele voorgenomen maatregelen bungelt Oekraïne nog altijd onder aan de lijst van meest corrupte landen ter wereld. Het land scoort nog slechter dan bijvoorbeeld Nigeria.

Het aanbod aan Turkije hangt direct samen met de deal die is gesloten over de vluchtelingen. Een deal die miljarden kost, maar waarvan niemand precies weet hoe die besteed gaan worden. Een deal gesloten met een land dat op nummer 151 van 180 landen staat op de ranglijst van persvrijheid. Eén plaatsje onder Tadzjikistan, één plaatsje boven Congo. Een deal die de Turken perspectief op toetreding tot de EU belooft, en hun uitzicht biedt op visumvrij reizen.

Groeiend verzet

Zowel in Turkije als Europa groeit het verzet tegen Turkse integratie met de EU. Er zijn maar weinig landen in de wereld waar zo veel journalisten gevangen zijn gezet als in Turkije. De arrestatie van de Nederlands-Turkse columniste Ebru Umar afgelopen weekend ondertreept dit weer eens. Daarbij tuimelen de rapporten over de behandeling van vluchtelingen door Turkije over elkaar heen en die zijn niet mals. Het onlangs in het Europees Parlement besproken voortgangsrapport over de situatie in Turkije was nog nooit zó negatief. Zelfs het CDA schijnt nu tegen Turkse integratie met en toetreding tot de EU te zijn!

Maar als het bij de EU allemaal klopt volgens de –ruimhartig geïnterpreteerde– regels, dan gaat het door. Zo redeneert althans de verantwoordelijke EU-commissaris Dimitris Avramopoulos. Ik zeg: als de Europese Commissie de Europese burgers echt serieus neemt, dan kan visumvrij reizen nu echt niet!

Verkeerd signaal

De referendumuitslag was duidelijk: de Nederlandse bevolking wil een pas op de plaats als het gaat om de Europese integratie van Oekraïne. En een opiniepanel van EenVandaag concludeerde vorige maand dat een ruime meerderheid van de Nederlanders (69 procent) tegen de deal met de Turken is. In andere Europese landen is hetzelfde patroon te zien: burgers vertrouwen Brussel niet meer.

Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en zijn nummer twee Frans Timmermans moeten hun politieke verantwoordelijkheid nemen. Dat wil zeggen: géén visumvrijheid voor Turken en Oekraïners. Dat toch doordrukken is –zeker voor Nederland– een politiek volstrekt verkeerd signaal. Een signaal dat zegt: wij hebben lak aan de Europese burgers. En richting Nederland is het signaal: jullie referendum is geweest, we doen nu wat wij bepalen. Koren op de molen tevens voor de voorstanders van een Brexit.

Ik wil realistisch blijven kijken naar de EU, maar deze schoffering door het team Juncker/Timmermans maakt mij meer en meer een euroscepticus.

De auteur is lid van het Europees Parlement voor ChristenUnie-SGP.