Commentaar: Kerk mag band met leden opgeheven gemeente nooit doorsnijden
Als er in de kerk gesproken wordt over belangrijke zaken wordt er nogal eens selectief geluisterd. Dat was ook het geval toen de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland donderdag langdurig sprak over een ingrijpende reorganisatie van de kerkelijke structuur. Het leek er soms even op of er in de synode alleen maar werd gesproken over het invoeren van het bisschopsambt in de Protestantse Kerk. Maar juist daarover ging het helemaal níét. Wel ging het over een herziening van de kerkelijke organisatie. Zo wordt het aantal classes teruggebracht van 75 naar 11, worden er maatregelen genomen om de mobiliteit van predikanten te vergroten en werd besloten dat er niet meer automatisch aan iedere postcode in Nederland een kerkelijke gemeente gekoppeld zal zijn. De kerk trekt daarmee feitelijk de landelijke-volkskerkjas uit, al werd tegelijk benadrukt dat tal van gemeenten nog wel degelijk het overhemd van de volkskerkgemeente blijven dragen.
Vooral over het feit dat de Protestantse Kerk in delen van het land te klein is geworden om nog echt volkskerk te kunnen zijn, was gisteren in de synode weinig opgetogenheid. Scriba dr. A. J. Plaisier verwoordde de pijn erover door te zeggen dat het op sommige plekken gewoon niet meer gaat. Maar van een karakterverandering van de Protestantse Kerk wilde hij niet spreken. De kerk blijft altijd, ook al is zij op een bepaalde plek niet meer fysiek in een plaatselijke gemeente aanwezig, kerk voor het volk. Dat de synode sterk doorvroeg over hoe het dan moet met de leden als een plaatselijke gemeente wordt opgeheven, is in haar te prijzen. Het mag immers nooit aan de kerkelijke administratie te wijten zijn dat het dunste draadje dat mensen nog bindt aan de kerk, wordt doorgeknipt.
En dan de bisschop. Er komt geen bisschopsambt in de Protestantse Kerk. Dat was ook nimmer het plan. Wel léék er verleden jaar onder synodeleden nogal wat animo om de predikant die straks de classis gaat voorzitten, als bisschop aan te duiden. Bij stemming daarover donderdag bleken er van de 75 synodeleden echter slechts 16 voor die benaming te zijn. Daarmee verdwijnt de bisschop voor hij er was.
Overigens: hoewel de benaming bisschop in reformatorische kringen een nogal rooms-katholieke klank heeft, is de Rooms-Katholieke Kerk zeker niet de enige kerk die het bisschopsambt heeft. Zo is de Lutherse Kerk in Nederland een van de weinige lutherse kerken in de wereld die het bisschopsambt níét kent. Ook Hongaarse gereformeerden kennen de bisschop.
Ondertussen heeft de synode de afgelopen dagen belangrijke beslissingen genomen. Beslissingen die uit nood geboren zijn. Want nood is het als de stem van de kerk in de maatschappij steeds zwakker wordt, ook al laat de geschiedenis zien dat de kerk niet vanzelfsprekend op haar best is als ze kan leunen op macht en getal.
Gods Geest bindt Zich gelukkig niet aan statistieken en grafieken, maar aan het Woord. Waar dat verkondigd wordt –voor duizenden in een megakerk of voor enkelen in een huiskamer– is God Zelf in het midden. En alleen waar Hij is, is de kerk.
