Een zonnige dag in de Duitse deelstaat. De vorstin zwaait vrolijk, als altijd, en buigt zich voorover naar een verlegen kleuter om een oranje kunstwerk te bewonderen. Niet wetend dat het nauwlettend oog van een aantal Duitsers op haar rug gevestigd is. Daar prijkt een versiering die hen doet denken aan een swastika: een kruis met aan alle vier de uiteinden een haak.

Dat symbool was ooit een heilig teken uit het hindoeïsme. Het werd ook gebruikt in het boeddhisme en op vroeg-christelijke graven in de catacomben bij Rome, op Griekse en Romeinse mozaïekvloeren en op houten klompen van Noorse Vikingen.

Het is echter definitief besmet sinds de nationaalsocialisten van Hitler het in de jaren dertig en veertig tot symbool verhieven. En uitgerekend in het land waar het nazi-bewind ontstond dat de wereld in een oorlog stortte, staat er nu iets op de majesteitelijke jas wat op dat verfoeide kruis lijkt. En dat nog wel in Neurenberg, waar na de oorlog tal van vooraanstaande nazi’s voor het gerecht stonden.

Een relletje ontstond. „Typisch de Duitse media”, vindt Josine Droogendijk-Evers, die de vorstin en haar kleding al jaren nauwlettend volgt. „Als Máxima alle baby’s had gekregen die ze volgens Duitse media verwachtte, had ze nu een weeshuis vol. De Duitse pers is dol op schandalen.”

De verwijzing naar een hakenkruis is volgens de freelance journaliste uit IJsselmuiden vergezocht. „De haakjes van de versiering staan naar links, bij het hakenkruis naar rechts. Dit motief staat rechtop, een hakenkruis diagonaal. Er zit geen enkele symboliek achter deze versiering. Het zijn gewoon haakjes, schroefjes, moertjes, boutjes. Dit is dus letterlijk spijkers op laag water zoeken. Door deze symbolen te gebruiken heeft de ontwerper een ode aan cultuur en ambacht willen brengen; meer niet. Jammer van de stampij.”

Koningin Máxima kiest haar kleding zelf en schaft die ook persoonlijk aan, zegt Droogendijk. „Voor de praktische uitwerking schakelt ze wel kameniers in. De vorstin gaat voor een veilige keuze, en vervolgens maakt ze de kleding met haar accessoires „typisch Máxima.” Meestal levert het Belgische modehuis Natan haar kleding; bij staatsbezoeken wijkt ze soms uit naar een andere ontwerper.”

De koningin houdt rekening met de cultuur van het land dat ze bezoekt. „Dat doet ze de laatste jaren beter dan eerder. Toen liep ze in India met een korte rok. Dat je dat beter niet kunt doen, laat de Britse prinses Kate deze week goed zien.”

De koningin heeft de mantel die nu voor ophef zorgt een jaar geleden al gedragen op de eerste dag van het staatsbezoek aan Denemarken. De keuze voor de ontwerper –Claes Iversen is een in Nederland wonende en werkende Deen– werd toen gezien als een mooi gebaar naar het gastland. Niemand viel over het versiersel op het kledingstuk.

„Vanzelfsprekend” heeft Iversen nooit de bedoeling gehad naar nazi-symbolen te verwijzen, verklaart de 38-jarige modeontwerper. „Het borduur is gecreëerd vanuit de gedachte om met onconventionele borduurmaterialen een klassiek geometrisch element vorm te geven.”

Maar die gelijkenis met een hakenkruis, „is dat satire of gewoon slechte smaak?”, twitterde een Duitse politieman. „Wat draagt koningin Máxima nu?”, vroeg Die Welt zich af. Díé jas nota bene in Neurenberg maakte het volgens de krant extra opmerkelijk.

Andere media spraken van „verontwaardiging” over de „Hakenkreuzmantel.” „Máximale verontwaardiging over de jurk”, schreef Das Bild.

Correspondent Jeroen Akkermans van RTL ging een stapje verder en zag in de jas een treffende gelijkenis met een Wehrmacht-uniform. „Juist een koningin moet beter weten”, meende hij over de ongelukkige associatie.

De koningin zal deze mantel niet nogmaals dragen, verwacht Droogendijk.