Deze hoop is voor een krimpende en kwetsbare kerk letterlijk een geschenk uit de hemel. Dat geeft fundamentele ontspanning.

De Korte, de nieuwe bisschop van Den Bosch, erkent de problemen waarmee de kerk in Nederland worstelt. In zijn boek, een bundeling van artikelen en lezingen, wordt de invloed van het seculiere denken op de kerk niet verdoezeld. Uiteraard richt de auteur zich vooral op de Rooms-Katholieke Kerk, maar zijn analyse raakt ook reformatorische kerken. Vlijmscherp wordt beschreven hoe de kerkverlating zich vandaag de dag voltrekt. Je valt tegenwoordig niet van je geloof, maar je glijdt eraf. Je glijdt min of meer onbewust weg uit woorden en rituelen die steeds minder betekenen, tot je ineens beseft: ik sta erbuiten.

Helaas is het met veel kerkmensen weinig beter gesteld. Talloze christenen kennen noch een open hemel noch een goddelijk fundament. Zonder omwegen duidt de schrijver aan dat de Rooms-Katholieke Kerk van buitenaf wordt bedreigd, maar vooral van binnenuit wordt aangevreten door een gebrek aan bezieling en gewortelde overtuiging. Veel roomse mensen zijn Bijbelse analfabeten, moppert De Korte.

Ondanks deze donkere tonen vervalt de schrijver niet in doemdenken. Christenen voeden hun hoop en verwachting vanuit de geloofsovertuiging dat de toekomst in Gods hand ligt. Getallen en statistieken hebben niet het laatste woord.

Ondertussen blijft het voor christenen een uitdaging om in de hedendaagse samenleving te laten zien dat Christus en Zijn Evangelie van blijvende waarde zijn. Voor De Korte is helder dat de kerk alleen relevant is als zij klip-en-klaar getuigt van de drie-enige God. Een God Die naar ons toe komt en ons bemint tot op het kruis. Aanpassing aan de dominante cultuur wijst de bisschop af. Dat maakt de christelijke gemeenschap betekenisloos. Wat dat betreft sluit De Korte aan bij publicaties van Wim Dekker (”Marginaal en missionair”) en James Kennedy (”Stad op een berg”). Als ik goed heb geteld, citeert de auteur trouwens veel vaker protestantse dan rooms-katholieke schrijvers.

Voor De Korte draait het om een kerk met een uitgesproken identiteit, die tegelijkertijd uitnodigend is. Helderheid en hartelijkheid moeten hand in hand gaan. Isolement en verstarring vormen geen antwoord op de crisis. De kerk moet altijd bereid zijn om terug te gaan naar de bronnen om het kloppende hart van het klassieke christendom te herontdekken. Het doet weldadig aan om te lezen dat voor deze rooms-katholieke geestelijke de Bijbel het beslissende moment in het geheel vormt en de hoogste geloofsregel is. Fijntjes werpt de bisschop de vraag op of tradities in het protestantisme ook vaak niet heiliger zijn dan de betrokkenen willen erkennen. Hier buigen wij deemoedig het hoofd.

De auteur is helder over de verschillen tussen Rome en Reformatie. Die verschillen liggen op het terrein van kerk, ambten, sacramenten, maar ook bij de verhouding tussen Bijbel en traditie. Juist het benoemen van verschillen maakt een inhoudelijke gedachtewisseling mogelijk. Dit gesprek kan plaatsvinden door ook overeenkomsten eerlijk te benoemen: het gemeenschappelijk geloof in de God van Israël; het geloof in de menswording van God in Jezus Christus; het belijden van de drie-enige God, maar ook vijftien eeuwen traditie van de ongedeelde westerse kerk.

Voor de Rooms-Katholieke Kerk en voor reformatorische kerken is het enige perspectief gelegen in een terugkeer naar dé bron: het Woord van onze genadige God. In dat licht mogen ook reformatorische mensen dankbaar zijn voor alles wat in de Rooms-Katholieke Kerk nog getuigt van het Evangelie tegenover het ongeloof.

Boekgegevens

Geroepen tot hoop. Bouwen aan een barmhartige kerk, mgr. Gerard de Korte; 
uitg. Kok, Utrecht, 2016; ISBN 978 90 4352 660 9; 160 blz.; € 16,50.