Op initiatief van de CDA’er houdt de Tweede Kamer daarom woensdag een hoorzitting over het ECB-beleid, waarbij behalve bankiers en hoogleraren ook DNB-president Klaas Knot aanschuift.

Hoewel er pas na die hoorzitting een debat plaatsvindt over het ECB-beleid, staat voor Omtzigt vast dat de lage rente slecht uitpakt voor Nederlandse spaarders en pensioenfondsen. Ook treedt de ECB volgens hem buiten zijn boekje door voor „duizenden miljarden euro’s” aan obligaties van vooral eurolanden op te kopen. Volgens Omtzigt valt dit buiten het mandaat dat de ECB in 1998 verkreeg bij zijn oprichting.

Vorige week nam ook de Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schäuble, in felle bewoordingen afstand van het ECB-beleid dat Duitse spaarders afstraft. Wat Schäuble betreft is ECB-president Mario Draghi zelfs verantwoordelijk voor „de helft van de stemmen” op de protestpartij Alternative für Deutschland (AfD).

Opmerkelijk is dat daarmee de politieke kritiek vooral aanzwelt in landen die vanouds juist een strikte scheiding voorstonden tussen politici en de onafhankelijke centrale bank, uit angst dat regeringen de geldpers zouden aanzwengelen. Volgens Omtzigt is die autonomie van de ECB echter geen reden om nu te zwijgen. „De huidige acties, zoals de opkoopprogramma’s, waren nooit de bedoeling van een ECB die juist op Duitse leest zou zijn geschoeid.”

Bovendien is het volgens de CDA’er altijd nog de politiek die gaat over het mandaat van de ECB. „De politiek stelt dit mandaat vast, kan het eventueel veranderen, en let erop dat de ECB zich eraan houdt. In zijn jaarverslag geeft de ECB nota bene zelf toe dat landen zich niet houden aan het verbod op monetaire financiering (het door een centrale bank financieren van overheidsschuld, MtB). Ik vind het ook zeer opvallend dat er de afgelopen jaren twee Duitse centrale bankiers zijn afgetreden en dat dit werkelijk geen rimpeling veroorzaakt heeft. Ook ging eerdere kritiek van politici op de ECB steeds over te hoge rentes, die te veel een rem zouden zetten op de groei. De kritiek uit Duitsland en Nederland is nu juist precies omgekeerd: namelijk dat centrale banken een te laks beleid voeren. Dat is echt iets anders.”

ING-economen stelden onlangs dat het ECB-beleid voor Nederland behalve negatieve ook veel positieve gevolgen heeft. Hoe ziet u dat?

„De acties van de ECB brengen Nederlandse pensioenfondsen en spaarders enorm veel schade toe. Dat verlies is volgens mij groter dan de winst elders. Natuurlijk zijn er ook positieve effecten, zoals een lagere hypotheekrente en de lagere rente op staatsschuld. Maar het eerste leidt vooral tot nieuwe bubbels.”