Noodlot typeert niet Calvijn, maar neuroloog Swaab
UTRECHT. Neuroloog Dick Swaab noemt zijn visie op de vrije wil van de mens wel ”neurocalvinisme”, daarmee verwijzend naar Calvijns leer over predestinatie. „Swaabs denken heeft echter niets met Calvijn te maken, maar alles met het geloof dat het noodlot regeert”, aldus neuropsycholoog dr. S. G. Geuze op de voorjaarsvergadering van Solidamentum.
Zo’n zestig leden van de studentenvereniging waren zaterdag aanwezig op de voorjaarsvergadering in Utrecht. Dr. Geuze en ds. A. van Voorden, predikant van de gereformeerde gemeente in Nederland in Opheusden, hielden een lezing. Beide lezingen hadden betrekking op het jaarthema ”Vrijheid”.
Solidamentum besloot ’s morgens dat ook vrouwen toegang krijgen tot de functie van secretaris binnen het bestuur. Daarnaast werd een statuutwijziging aangenomen om tot de raad van commissarissen ook leden toe te laten die geen lid zijn van de Kontaktvereniging voor Leraren en Studenten (KLS).
Impulsen
Dr. Geuze ziet onder veel collega-neuropsychologen dat de opvatting dat de mens geleid wordt door impulsen opgeld doet. „Deze wetenschappers pretenderen eeuwenoude vraagstukken op te kunnen lossen met simplistische experimenten. Uit hun voorbarige conclusies komt dan meteen de volgende vraag voort: Zijn wij wel verantwoordelijk voor onze daden?” Voor dr. Geuze is dat geen vraag. „De Bijbel stelt niet ter discussie of we verantwoordelijk zijn, maar zegt dat we het zijn.”
Wat de onderzoeken van de neurowetenschappers betreft, is dr. Geuze niet alleen maar sceptisch. „Ze laten ons wel degelijk zien dat onze keuzes niet zo rationeel zijn als we zouden willen. Zo was er een onderzoek onder rechters in Zuid-Afrika die mochten beslissen of gedetineerden wel of niet op proefverlof mogen. Het bleek dat de rechters ’s morgens, als ze fris op hun werk kwamen, en aan het begin van de middag, als ze rustig geluncht hadden, vaker positief besloten dan aan het einde van de morgen of later ’s middags. Toch is het te gemakkelijk om met Swaab te zeggen dat de vrije wil een plezierige illusie is.”
Geuze, onderzoeker aan het Universitair Medisch Centrum in Utrecht, heeft Calvijn ook nageslagen op dit thema. „Die stelt dat de mens na de zondeval vrijwillig kiest voor het kwade. Niet gedwongen, maar wel met veel zin om te zondigen. Maar als God ons tot bekering brengt wordt er een nieuwe wil geschapen.”
Geuze geeft de reformator daarin gelijk. „De vrijheid is er alleen voor hen die in Christus geloven. Dan verenigt God hun wil met Zijn wil.”
Ds. Van Voorden belichtte het thema ”Vrijheid” vanuit Bijbels perspectief. De predikant ziet dat de vrijheid van christenen wereldwijd wordt ingeperkt. Maar ook in Nederland ervaart hij dat christenen weggedrukt worden naar de rand van de samenleving. „Misschien denken jullie: maar het zijn toch allemaal aardige mensen, die medestudenten van ons? Als een gesprek met hen zich echter verdiept, komt zo vaak naar voren: „Ja, maar dat is jouw geloof.” We moeten er oog voor hebben dat de wereld om ons heen antichristelijk is. Wijzelf staan ook in die wereld, en hij vindt aansluiting in ons hart. Ook wij zoeken naar vrijheid buiten de wedergeboorte om. Maar hoe kun je de ware vrijheid leren kennen als je niet door Psalm 116 bent heengegaan? Alleen dan kun je staan in de vrijheid waarmee Christus je vrijgemaakt heeft.”
Toekomstverwachting
Ds. Van Voorden ging ook in op de toekomstverwachting van de kerk. Zal er nog een bloeitijd komen? „De tekenen der tijden zijn duidelijk. We leven in de eindtijd en we hoeven geen andere bedeling te verwachten tot Christus’ wederkomst. We kunnen veel leren van de toekomstverwachting van de gouden eeuw van de kerk, de eerste eeuwen na Christus. De geschriften van de apostolische vaders ademen een geest van: „Ja, kom, Heere Jezus.””