De Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un moet vervolgd worden voor misdaden tegen de mensheid. Tot die conclusie kwam vorige week Marzuki Darusman, de VN-vertegenwoordiger voor mensenrechten in Noord-Korea. De Indonesische diplomaat volgt al vijf jaar de ontwikkelingen in het dictatoriaal geregeerde land. Niet eerder liet hij zich echter zo klip-en-klaar uit over Kim Jong Un.

Noord-Korea is volgens Darusman misschien wel het enige land ter wereld dat niet doorheeft dat het niet meer mogelijk is om zich te onttrekken aan de internationale standaarden voor mensenrechten. Toen hij dat in 2012 voor het eerst stelde in een VN-rapport, leverde hem dat een woedende reactie op van Noord-Koreaanse diplomaten.

Vorige week stelde Darusman dat het land grote hoeveelheden geld besteedt aan de ontwikkeling van massavernietigingswapens, terwijl een groot deel van de bevolking nog steeds gebrek heeft aan de eerste levensbehoeften. Veel mensen werken bovendien onder omstandigheden die gelijk staan aan „slavenarbeid”, aldus de VN-vertegenwoordiger.

Geen verbetering

Darusman staat niet alleen in zijn oproep om Kim Jong Un voor het internationaal strafhof in Den Haag te laten verschijnen. Ook Christian Solidarity Worldwide (CSW), een organisatie die opkomt voor vervolgde christenen, vindt dat de Noord-Koreaanse dictator voor de rechter verantwoording moet afleggen van zijn daden. Volgens CSW heeft het regime in Pyongyang sinds het VN-rapport uit 2012 geen maatregelen genomen ter verbetering van de mensenrechtensituatie.

CSW-directeur Mervyn Thomas vindt dat de VN-rapporten niet bedoeld zijn om te verstoffen in een bureaulade, maar „moeten dienen als een actieplan om een einde te maken aan het lijden van de Noord-Koreaanse bevolking, en om degenen die misdaden tegen de mensheid bedrijven, verantwoordelijk te houden.”

Volgens drie vluchtelingen uit Noord-Korea die vorige week op de website van de Amerikaanse nieuwsdienst Vice aan het woord kwamen, zijn de oproepen van de VN en CSW niet nutteloos. Ze stellen dat een eventuele omwenteling in Noord-Korea niet van de bevolking zal komen, maar misschien wel vanuit het leger. „Als hoge officieren zich zorgen gaan maken over internationale strafmaatregelen tegen hen, dan heeft dat mogelijk effect.”

De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties veroordeelde op 17 december 2015 in een resolutie de mensenrechtenschendingen in Noord-Korea. Volgens Thomas is het aannemen van zo’n resolutie alleen echter niet voldoende. „We moeten er zeker van kunnen zijn dat de verantwoordelijken voor het strafhof gedaagd worden”, aldus Thomas.

Toenemende spanningen

Alleen al in de achterliggende maand dreigde Noord-Korea met een aanval op Zuid-Korea, vuurde het land voor het eerst sinds 2014 een middellange afstandsraket af en werden bovendien tientallen korteafstandsprojectielen afgevuurd. De lanceringen gingen vooraf aan de jaarlijkse oefening van het Zuid-Koreaanse leger en de Amerikaanse troepen die in het land zijn gelegerd.

Toch zijn de lanceringen geen incidenten, maar een onderdeel van toenemende spanningen tussen Noord-Korea en omliggende landen. Het land hield enkele weken geleden een atoomproef, naar eigen zeggen met een waterstofbom. Deze maand stelde Noord-Korea niet meer op het gebied van handel met het zuiden samen te werken. Een gezamenlijk industrieterrein ligt al langere tijd stil. Bovendien werd een Amerikaanse toerist in het land veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf vanwege het meenemen van een vlaggetje uit een hotel.