Dat staat in het eindrapport van de commissie-Schutte dat donderdag is gepresenteerd. Nijs zei in een eerste reactie dat ze niet al het geld zal terugvragen. Onterecht ontvangen geld vanwege administratieve fouten wil de bewindsvrouw niet opeisen.

Oud-GPV-kamerlid Schutte onderzocht op verzoek van Nijs het misbruik van overheidssubsidies door onderwijsinstellingen. Het hoger beroepsonderwijs is de grootste boosdoener. Door gesjoemel met regels hebben diverse instellingen gezamenlijk 44 miljoen euro ten onrechte opgestreken. In het middelbaar beroepsonderwijs gaat het om 11 miljoen euro en bij universiteiten om ruim 3,5 miljoen.

De tien instellingen die het slordigst met de regels omgingen, zijn Hogeschool Zeeland (11.775.964 euro), Hogeschool van Amsterdam (9.808.516 euro), Hogeschool van Utrecht (5.728.598 euro), ROC Twente Plus (3.364.419 euro), Technische Universiteit Delft (3.132.490 euro), Hogeschool InHolland (2.822.035 euro), Hanze Hogeschool Groningen (2.395.085 euro), Haagse Hogeschool/Technische Hogeschool Rijswijk (2.287.920 euro), Saxion Hogescholen in Deventer en Enschede (1.716.247 euro) en Van Hall Instituut in Leeuwarden (1.590.148 euro).

Christelijke Hogeschool De Driestar te Gouda, de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle, het reformatorische Hoornbeekcollege en het gereformeerd vrijgemaakte Menso Alting College hebben de bekostigingsregels correct toegepast. De Christelijke Hogeschool Ede heeft ten onrechte 5000 euro ontvangen door verkeerde inschrijving van studenten.

De commissie benadrukt in het eindrapport dat het ministerie van Onderwijs in de afgelopen periode onvoldoende heeft gedaan met signalen uit het onderwijsveld over mogelijke misstanden.

Bij zeven instellingen is het onderzoek nog niet afgerond. Die wilden onvoldoende meewerken met het ter beschikking stellen van de gegevens. Schutte heeft ruim tien maanden nodig gehad voor zijn onderzoek, dat 10 miljoen euro heeft gekost.

De regeringsfracties, CDA, VVD en D66, steunen Nijs als ze besluit om het grootste deel van de 58 miljoen terug te vorderen van de onderwijsinstellingen. „Het is tijd om schoon schip te maken. De gehele onderwijssector is erbij gebaat als de naam wordt gezuiverd”, aldus het CDA-kamerlid Joldersma. De PvdA vindt dat Schutte te streng is geweest voor de instellingen. De LPF vindt de commissie ook streng, maar wel rechtvaardig. De ChristenUnie is blij dat de onderste steen boven is gekomen. De SGP dringt aan op snelle afronding van de affaire.

De HBO-raad, de koepelorganisatie van het hoger beroepsonderwijs, verzet zich tegen algehele terugbetaling. Volgens voorzitter Leijnse hoeven de instellingen de helft van de vordering niet terug te betalen omdat die het gevolg is van onduidelijke bekostigingsregels. Zo nodig zullen de instellingen de rechter inschakelen.

De Hogeschool Zeeland heeft al besloten naar de rechter te stappen. Zij vindt dat het oordeel van de Schutte dat de school in strijd met de wet heeft gehandeld ernstige schade toebrengt aan de school. De instelling gaf korte opleidingen aan Spaanse studenten die daarvoor niet naar Nederland hoefden te komen. Dat is volgens de commissie-Schutte in strijd met de wet. De hogeschool heeft laten weten failliet te gaan als ze het bedrag moeten terugbetalen.