Is de nacht over kerkelijk Duitsland over het dieptepunt heen (RD 1-3)? Als initiatiefnemer van de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht (SVVHD) en de daaruit voortgekomen Duitse vereniging Reformationsgesellschaft Heidelberg (RGH) ben ik bovengemiddeld sterk betrokken op het geestelijk welzijn van onze oosterburen. Mijn antwoord op de genoemde vraag is: Ja, er is hoop.

Die hoop is er niet als je kijkt naar wat er gebeurt in de zogenaamde Landeskirche en kerken in haar kielzog. Dankzij de kerkenbelasting kan de Landeskirche monumentale kerken onderhouden, predikanten betalen en de schijn ophouden dat het nog wel goed gaat.

De praktijk is echter dat er op de meeste plaatsen in Duitsland nog maar een handjevol bejaarde mensen op zondag naar de kerk gaat. Het geestelijk leven is er op sterven na dood. De nacht is gedaald over kerkelijk Duitsland.

Redenen

Hoe komt het dat het zo slecht gaat met de kerk in Duitsland? De belangrijkste reden is dat de kerk lijdt aan een geestelijke ziekte. De door de kerk opgeleide predikanten preken niet meer de rechtvaardigmaking van de zondaar, zoals Luther ooit deed, maar de rechtvaardiging van de zonden. Dat is catastrofaal gebleken voor de kerk in Duitsland.

Ook sociaaleconomische ontwikkelingen zijn debet aan de neergang. Na de oorlog waren er voorgangers als ds. Wilhelm Busch, die met een warm hart Christus aanprezen als de Zaligmaker van zondaren. Het volk hield zich echter doof en ging aan het werk. Het ”Wirtschaftswunder” stal de harten van de Duitsers. Mensen gingen op in het materialisme.

Bovendien brak het geloof in eigen kennen en kunnen baan. De God der Reformatie, de God van het wonder, werd vergeten. Daarmee bleef ook de rechte dankbaarheid voor de ontvangen welvaart uit. Er was zelfs geen sprake van noemenswaardige dankbaarheid toen de twee Duitslanden in 1989 op wonderlijke wijze, zonder massaal bloedvergieten, werden verenigd.

Medicijn

In oktober 1996 werd een serieuze poging ondernomen om de kerken in Duitsland te bewegen tot een nieuwe reformatie. Veel prominente theologen schaarden zich achter het initiatief ”Ein Ruf zur Umkehr”.

Tal van kranten schreven over het initiatief. Er werd in Berlijn een speciale kerkdienst gehouden, er werden studiebijeenkomsten belegd en zo’n 500 mensen sloegen symbolisch opnieuw de 95 stellingen op de deur van de slotkapel te Wittenberg. Er werd in eigentijdse stellingen aandacht gevraagd voor tal van zaken die om een hervorming schreeuwden. De stellingen zijn in maar liefst veertig talen vertaald.

Helaas verzandde het initiatief na enige tijd door tweedracht en ruzie. Het uiterst noodzakelijke medicijn bleef ongebruikt. De dodelijke kwaal waaraan de kerk in Duitsland leed, kreeg volop gelegenheid voort te woekeren.

Wonder

Een fundamentele vraag is: waarom laat de Heere dit gebeuren in het land van Luther en Ursinus? Toen de nood van de Duitsers op mijn hart werd gebonden en ik daarom de SVVHED oprichtte, ontving ik enkele anonieme brieven. Daarin werd me gevraagd of ik wel goed bij mijn hoofd was om die nazi’s te gaan helpen.

Het kwaad dat het Duitse volk het Joodse volk heeft aangedaan, is inderdaad ongekend. Het vertoornde bovendien de Heere. Het zou echter een dubbel wonder van genade zijn als er in Duitsland zeventig jaar (!) na de oorlog een nieuwe reformatie kwam.

Het 500-jarig jubileum van Reformatie komt eraan. De God van Elia, de God van Luther leeft nog. Het is mijn hartelijke wens en bede dat de Heere bij onze oosterburen een opwekking geeft. Niet om het overblijfsel dat er in Duitsland nog steeds is, maar uit genade om Christus’ wil, Wiens bloed reinigt van alle zonden.

De auteur is adviseur van de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht en voorzitter van de Duitse vereniging Reformations Gesellschaft Heidelberg.

>>reformationsgesellschaft.de