Dit blijkt ook uit de resultaten van een vragenlijst op de website van het Fonds Psychische Gezondheid, die door bijna 21.500 mensen is ingevuld over een periode van bijna drie jaar. Van de ondervraagden voelt 64 procent zich ’s ochtends niet uitgerust en 83 procent geeft aan door slaapproblemen soms of regelmatig minder goed te presteren op werk of school.

Niet representatief

Esther Alting, woordvoerder van het fonds, wijst erop dat het onderzoek niet representatief is voor alle Nederlanders. De mensen die op de website zijn gekomen, hebben vaak zelf slaapproblemen en zijn gaan zoeken naar informatie.

Zo’n 10 procent van de Nederlanders heeft last van (chronische) slapeloosheid, laat recent wetenschappelijk onderzoek zien. Toch zijn de cijfers van het Fonds Psychische Gezondheid ook belangrijk om genoemd te worden, benadrukt psycholoog Lidewy Hendriks van het fonds: „Van de mensen die onze vragenlijst invulden, heeft 39 procent door slaaptekort problemen in zijn sociale leven; 88 procent maakt zich door slaapproblemen veel zorgen of voelt zich geïrriteerd, boos of depressief. Doordat ze niet voldoende uitrusten, hebben ze overdag last van extreme vermoeidheid en zijn ze prikkelbaar, geëmotioneerd en labiel.”

Angstklachten

Chronische slapeloosheid kan op den duur zelfs leiden tot angstklachten, zegt Esther Alting. „Mensen zijn dan bij voorbaat bang om naar bed te gaan.” Ze vrezen de lange, eindeloze nacht. Terwijl voldoende slaap zo nodig is om geestelijk en lichamelijk uit te rusten.

Slaapbehoefte

Alting tekent wel aan dat niet iedereen dezelfde slaaphoeveelheid nodig heeft: „Sommigen hebben aan vijf uur genoeg, anderen zijn na acht uur slaap nóg niet uitgerust.”

Ook de leeftijd speelt een rol: „Een baby slaapt gemiddeld zestien uur. Tieners hebben meer dan acht uur slaap nodig, omdat ze in de groei zitten, terwijl oudere mensen vaak minder behoefte hebben aan veel slaap.”

De voornaamste oorzaken van slaapproblemen zijn stress en piekeren. Een nachtje wakker liggen, is volgens Alting niet erg. Maar als het maanden duurt wél.

Zo is het niet ongewoon als je de nacht voorafgaand aan een rijexamen of een belangrijke presentatie slecht slaapt.

Problemen op werk

„Chronische slapeloosheid is wel ernstig. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door problemen op het werk, of als iemand zich zorgen maakt over een kind dat niet goed functioneert. Iemand valt wekenlang moeilijk in slaap, of wordt ’s nachts wakker en kan niet meer in slaap komen.”

„Blijf niet doorlopen met slaapproblemen”, zo benadrukken Hendriks en Alting.

Roep tijdig hulp in. Dat kan later veel problemen voorkomen, zo luidt hun advies. Ze verwijzen onder meer naar de met Fonds Psychische Gezondheid verbonden hulplijn Korrelatie, voor iedereen met psychische en psychosociale klachten. „Doe er dus iets aan, vooral om erger te voorkómen.”

>>psychischegezondheid.nl/slapeloosheid voor tips.

„Goed slapen is een haalbare droom”

De in 2008 voor het eerst gehouden jaarlijkse Internationale Dag van de Slaap (World Sleep Dag) draait deze keer om het thema ”Good sleep is a reachable dream” (Goed slapen is een haalbare droom). Om gezond te kunnen slapen, geeft gezondheidswetenschapper Esther Alting de volgende vier tips:

l Kijk eens naar je slaapkamer. Die moet niet te veel de zintuigen prikkelen. Een donkere en rustige kamer bevordert de slaap. Let ook op de temperatuur: fris en luchtig en niet te warm.

l Probeer negatieve gedachten om te buigen naar positieve gedachten. In plaats van „ik kan niet slapen!” moet je bedenken: „wat lig ik hier heerlijk in bed, lekker warm, en ik hoef niks.”

l Doe ontspanningsoefeningen. Concentreer je bijvoorbeeld op de ademhaling, of focus op je lichaam: „Hoe voelen mijn benen? En waar raken ze het matras?”

l Bereid je een of twee uur voor op de nacht en hanteer vaste slaaprituelen. Zoals: doe de tv uit, leg de telefoon weg, schakel de computer uit, loop een rondje door het huis, sluit alles af, of lees een rustgevend boek. „Zo bouw je als het ware de dag af.”

l Zorg dat je op vaste tijden naar bed gaat en opstaat. Slaap in het weekend niet te lang uit.